Türkiye’de en gözde yatırım ve birikim araçlarından biri olarak görülen altın, bir çok yatırımcı için enflasyon ve kağıt paranın değer kaybı riskine karşı birikimlerin değerini korumada en güvenli limandır.
Altın fiyatları uluslararası piyasalarda ABD doları cinsinden ve ons başına (1 ons = 31.10 gram) belirlenmektedir. Altın yatırımının, basit görünmekle birlikte diğer yatırımlardan farklı olarak Türk Lirasının ABD doları karşısındaki değeri ve altının ABD doları cinsinden değerindeki değişimlerden aynı anda etkilendiği için, kısa vadede volatilitesi yüksektir.
Birikimlerini altına yatırım yaparak değerlendirmek isteyenler için günümüzde çok çeşitli yatırım ürünlerinden oluşan bir seçenek yelpazesi mevcuttur. Kısa bir süre öncesine kadar altına yatırım yapmak deyince sadece piyasadan fiziksel olarak altın satın almak anlaşılıyordu. Ancak, banka kasalarında veya evde saklamak üzere kuyumculardan fiziksel olarak altın satın almaktan ibaret olan geleneksel altın yatırımının yanısıra, yatırımcılar artık internet üzerinden altın satın almak, altına endeksli kira sertifikaları ve tahviller, altın katılım fonları satın almak veya bankalarda vadeli, vadesiz veya birikimli altın hesabı açtırmak suretiyle altına yatırım yapılabilmektedirler.
Kuyumcudan Altın Almak
Yatırım amacıyla fiziksel altın alanlar genellikle kuyumculardan alışveriş etmeyi kolaylık açısından tercih ediyorlar. Kuyumculardan darphane tarafından basılan çeyrek, yarım ve tam sikke ve ziynet formundaki Cumhuriyet veya Ata altınları, İAR İstanbul Altın Rafinerisi A.Ş. tarafından üretilen ve gram altın adı verilen çeşitli büyüklüklerdeki sertifikalı külçe altınlar satın alınabilmektedir. Ancak kuyumculardan veya döviz büfelerinden altın satın alan yatırımcıların dikkat etmesi gereken çok önemli birkaç nokta var.
- Yatırımcılar öncelikle tanıdıkları ve güvendikleri kuyumcudan altın almaya özen göstermedlidirler.
- Darphane tarafından basılan sikke ve ziynet şeklindeki Cumhuriyet altınlarının üzerinde tarih yazılı olduğundan ve bunların gramajlarının standartlara uygun olduğundan emin olmak gereklidir. Ziynet altınlar 22 ayar olup, çeyrek altın 1.75 gram, yarım altın 3.5 gram ve tam altın 7 gram ağılığında olmalıdır. Sikke altınlar ise 24 ayardır ve çeyrek 1.60 gram, yarım 3.20 gram ve tam Cumhuriyet altını ise 6.40 gramdır. Altınların gramajının standartlara uygun olması halinde eski veya yeni tarihli olmalarının değeri açısından bir önemi yoktur.
- Osmanlı altınlarının da alım satımı yapılmaktadır ve son altı padişahın adlarını taşıyan altınların alım satımını yapmak serbesttir. Reşat, Hamit gibi adlarla anılan bu altınların en yenileri en az 100 yıl önce basıldıkları ve sınırlı sayıda oldukları için piyasada çok fazla sahte Osmanlı altını bulunmaktadır. Bunları satın alırken yeterince bilgili ve çok daha dikkatli olmak gerekir.
- Gram ve külçe altınlar ise İAR A.Ş. sertifikası ile satılır. Altın sertifikasında altının gramı ayarı ve nerede imal edildiği yazılıdır. Gram altınlar, %99.9 saflıkta ve 1, 5, 10, 20 ve 100 gramlık paketler halinde satılır. Gram altın saf altındır ve işçilik maliyeti yoktur.
İnternetten Altın Almak
İnternetten altın almak giderek yaygın hale gelen bir yöntem olmuştur. Yatırımcılar internet üzerinden fiziksel altın alabildikleri gibi altın hesapları açmak veya altına dayalı sermaye ve para piyasası araçlarına yatırım yapmak üzere fiziksel olmayan altın satın alabilmektedir. Online ticaret sitelerinden fiziksel altın alınabildiği gibi internet üzerinden yatırım amacıyla bankalarda altın hesabı açtırılarak, altın katılım fonları veya VİOP sözleşmeleri satın alarak altın alınabilmektedir.
- İnternetten fiziksel altın satın almak: İnternet üzernden çeşitli kanallardan altın satın alınabilmektedir. Güvenilen e-ticaret sitelerinden ve kuyumcuların internet sitelerinden fiziksel altın alımı kredi kartı ile veya havale yoluyla yapılmakta ve altınlar kurye aracılığyla adrese teslim edilmektedir. Belirli oranda ödeme ve teslimat riski içermekle birlikte güvenilir sitelerden yapılan altın alımları yatırımcıya kolaylık sağlamaktadır. Ayrıca bankaların internet istelerinden de fiziksel altın alınabilmektedir.
- Bankalarda açılan altın hesabına altın almak: Yastık altındaki altınların ekonomiye kazandırılması amacıyla bankaların sunduğu banka altın hesabı gibi yatırım ürünleri hem birikim amacıyla satın alınan ve evde saklanan altınların çalınma veya kaybolma riskine karşı bankalara yatırılarak güvenli bir biçimde saklanması ve hem de yatırımcıların açılan altın hesaplarına internet bankacılığı üzerinden altın alınarak altın birikimlerini büyütmesi sağlamaktadır. Altın hesaplarında fiziki altın almaya gerek kalmadan internet bankacılığı kanalıyla altın satın alınarak altın cinsinden birikim yapılabilmektedir.
- Vadeli işlem altın kontratı almak: İnternetten altın almanın bir başka yolu da Borsa İstanbul’daki VİOP üzerinden altına dayalı altın vadeli işlem kontratlarıdır. Altın Vadeli İşlem Kontratı ile belirlenen bir fiyat üzerinden ve belirlenen vade tarihinde teslim edilmek üzere altına dayalı kontrat satın alarak altın alım satımı yapılabilir.
- Altın tahvili veya altına dayalı kira sertifikası almak: Oldukça yeni bir ürün olan altın tahvili veya atına dayalı kira sertifikası Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ihraç edilmekte olup bankalar aracılıığıyla internet zerinden satışa sunulmaktadır. Yaıtırmışar hesaplarının bulunduğu bankaların internet bankacılığı kanalıya bu altın tahvillerine ve sertifikalarına yatırım yapabilirler.
Bankada Altın Hesabı Açtırmak
Bir çok banka vadeli veya vadesiz mevduat hesabı açar gibi altın hesabı açmaktadır. Altın cinsinden birikim sağlamak ve fiziksel altın varlıkları güvenli bir şekilde saklamak iseyen yatırımcılar bankada altın hesabı açtırabilirler. Vadeli altın hesapları vade süresi süresine göre belirtilen faiz oranı üzerinde faiz getirisi sağlar. Vadesiz altın hesapları ise faiz getirisi sağlamaz sadece altınların hesap işletim ücreti ve başka bir ücret ödemeden çalınma veya kaybolma riskine karşı bankada güveni bir şekilde saklanmasını sağlar.
Vadeli Altın Sözleşmeleri ile Altın Yatırımı
Borsa İstabul Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasasında dayanak varlığı gram altın olan türev araçlarla altın yatırımı yapılabilmektedir. Bir kontrat karşılığında 1 gram altın alış veya satış sözleşmesi işlemi yapılır. VİOP’ta Şubat, Nisan, Haziran Ağustos, Ekim ve Aralık vadeli altın sözleşmeleri mevcuttur.
Yatırımcılar, vadeli altın sözleşmelerinde diğer vadeli sözleşmelerde olduğu gibi dayanak varlığın yani altın fiyatının sözleşme vade süresi içinde yükseleceği veya düşeceği öngöüsüne göre uzun veya kısa poziyon alırlar altın fiyatlarının öngörüleri doğrutusuna hareket etmesi durumuda %0.05 oranında komisyon karşılığında kar elde ederler. İlgili sözleşmenin vade süresi içinde altının fiyatının yükseleceğini öngören yatırımcılar vadeli altın sözleşmesiyle uzun poziyon açar yani sözleşme fiyatından alış kontratı satın alır. Altın fiyatları beklentiye uygun olarak yükselirse kontrat büyüklüklüğü ile orantılı olarak ve aradaki fark kadar yatırımcı kar elde eder aksi durumda yani altın fiyatı düşerse aradaki fiyat farkı kadar zarar eder. Bunun tersi durumda ise yatırımcı altın fiyatının sözleşme vadesi içinde düşeceğini öngörüyorsa kısa poziyon alır ve altın fiyatı beklentiye uygun olarak düşerse yatırımcı aradaki fark kadar kar elde eder aksi durumda aradaki fark kadar zarar eder.
Yatırım Fonları
Altın katılım fonuna adı verilen altın yatırım fonları da fiziksel altın almadan ancak altına dayalı yatırım yapılmasına olanak sağlar. Altın katılım fonları internet bankacılığı veya ihraççı kurumların internet siteleri üzerinden satın alınabilmektedir.
Altın Tahvili ve Kira Sertifikaları
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ilk kez 2018 yılında ihraç edilmeye başlanan ve bankalar aracılığıyla satışa sunulan altın tahvili ve altına dayalı kira sertifikaları yastık altı birikimlerin ekonomiye kazandırılması amacını taşıyor. Internet üzerinden satın alınanabilen bu ürünler, altın yatırımının yanısıra vergi muafiyeti ve altı ayda bir ödemeli yıllık %2.40 faiz getirisi sağlıyor.
Bireysel Emeklilik Fonları
Altına dayalı bireysel emeklilik fonları (BES) yatırımcılara hem BES sistemininin hem de altın fiyatındaki artışın avantajlarından yararalanma olanağı sağlar. BES’e zorunlu olarak katılan çalışanların altına dayalı BES fonları tercih etmeleri halinde sistemdeki birikimleri altın cinsinden olacaktır. Bu sayede birikimler TL’nin değer kaybına ve enflasyona karşı korunmuş olacaktır.
Bankada Altın Hesabı Nasıl Açılır?
Bir çok bankanın sunduğu bankacılık ürünleri arasında, altına dayalı birikim ve yatırım yapmak isteyen yatırımcılar için çeşitli isimler altında altın hesabı seçeneği bulunmaktadır. Yatırımcılar bankadan gram veya santimle altın satın alarak veya sahip oldukları fiziksel altınları şubeye götürerek altın hesabı açtırabilir. Altın hesapları mevduat hesapları gibi vadeli veya vadesiz olarak açılabilmektedir. Vadeli altın hesapları yatırımcılarına faiz kazancı da sağlamaktadır. Vadesiz altın hesaplarında faiz işlemez sadece satın alınan altınların güvenli bir şekilde saklanması sağlanır.
Bankada vadeli veya vadesiz altın hesabı açmak isterseniz hesabınızın bulunduğu bankanın bir şubesine şahsen giderek veya telefon bankacılığı ve internet bankacılığı kanalıyla vadesiz altın hesabı açtırabilirsiniz. Hesap açmak için bankada bulunan vadesiz Türk Lirası veya döviz hesabından satın alacağınız altın bedeli kadar parayı transfer etmek suretiyle hesap açılışını gerçekleştirebilirsiniz.
Birikimli Altın Hesabı
Birikimli altın hesabı, düzenli otomatik ödeme yaparak altın cinsinden birikim yapma olanağı sunan vadesiz altın depo hesabıdır. Birikimli Altın Hesabı ile vadesiz Türk Lirası veya ABD doları döviz hesabı veya kredi kartına tanımlanan otomatik ödeme talimatıyla düzenli altın birikimi yapılmasına olanak sağlar,
Bankanın belirlediği minimum tutardan az olmamak şartıyla Türk Lirası, ABD doları veya altın gramı cinsinden belirleyeceğiniz bir aylık ödeme tutarı tanımladığınız hesaptan veya kredi kartınızdan her ay otomatik olarak çekilerek birikimli altın hesabınıza yatırılır. Düzenli otomatik ödemelerin yapılacağı hesap bakiyesinin veya kredi kartı limitinin ödeme tutarını karşılamaya yeterli olması gereklidir.
Birikimli altın hesabına faiz işletilmez. Bankalar genel olarak birikimli altın hesaplarından hesap işletim ücreti veya komisyon almazlar.
Altın Fonları
Altın katılım fonları olarak adlandırılan bu fonlar borsada işlem gören altın ve altına dayalı para ve sermaye piyasası araçlarına yatırım yapan fonlardır. Piyasada yaklaşık 350 civarında çeşitli altın fonları bulunmaktadır. Alın fonları altına dayalı menkul kıymetlerin getirisine göre gelir sağlar. Altın fonları da diğer fonlar gibi çeşitli riskler taşır ana para koruma garantisi yoktur ve faiz getirisi sağlamazlar. Bu fonlar Türkiye’de çeşitli bankalar ve finans kuruluşları tarafından ihraç edilektedir. Altın katılım fonlarının izahnamelerinde (prospektüs) yatırım stratejileri, fon portföyünde yer alan varlıkların ağırlıklarına göre dağılımı, fon yönetim ücreti, ihraççı bilgileri, risk risk değeri, karşılaştırma ölçütü ve fiyat getiri oranları ile fonun geçmiş performansı gibi veriler yer alır.
Altın fonlarının izlediği genel strateji fon portföyünün ortalama %80’i gibi büyük bir bölümünü altın ve altına dayalı menkul kıymetlere yatırılmasını öngörür. Altın fonları, piyasa riski, ihraççı riski ve likidite riski gibi riskler içerir. Altın fonlarına yatırım yapmak isteyen yatırımcıların piyasada mevcut altın fonların izahnamelerini okuyarak kendi risk profillerine en uygun fonu seçmeleri tavsiye edilir.
Kredi Kartıyla Altın Alınır mı?
Kredi kartı ile altın satın alımı konusunda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) tarafından Mart 2019’da yeni düzenlemeler getirilmiştir. BDDK başkanı Mehmet Ali Akben bazı kuyumculuk ürünlerinin kredi kartıyla taksitli satışının yasaklandığını açıkladı. BDDK’nın açıklamasında daha önce vade farksız dört taksite bölünebilen kredi kartı ile Cumhuriyet sikke ve ziynet altını ve külçe altın alımlarında kötüye kullanım tespit edilmesi nedeniyle bu ürünlerin kredi kartıyla satın alınmasında taksit imkanının kaldırıldığı ve diğer kuyumculuk ürünlerinde ise en fazla 4 taksit sınırı getirildiği belirtildi. BDDK’nın bu düzenlemesi sonucunda tüketiciler sadece işçilik maliyeti içeren altın takıların kredi kartıyla alımlarında 4 taksit yapabilecekler.
Gram Altın Yatırımı Nasıl Yapılır?
İstanbul Altın Rafinerisi A.Ş. (İAR) tarafından 22 ve 24 ayar saflıkta 1, 5, 10, 20, 50 ve 100 gramlık külçeler halinde üretilerek paketlenen saf ve işlenmemiş külçe altına gram altın adı verilmektedir. Gram altın üretici sertifikası içermesi, güvenilir olması ve internet üzerinden alınabilmesi ve işçilik maliyeti içermemesi nedeniyle yatırımcılar tarafından oldukça ilgi görmektedir. Yatırımcılar yatırım yapmak istedikleri altın miktarına uygun gramajdaki altını, kuyumcular, bankalar, döviz büfeleri ve e-ticaret siteleri ve kuyumcuların internet sitelerinden fiziksel altın satın alabilirler. Türkiye’de altın alım satımlarında ve altına dayalı sermaye ve para piyasası araçlarında gram altın fiyatı baz alınmaktadır. Bu nedenle yatırımcıların gram altınlarını nakde çevirmesi çok kolaydır.
Ons Altın Yatırımı Nasıl Yapılır?
Altının uluslararası piyasalardaki fiyatı bir ons (ounce) altının ABD doları üzerinden değeri ile ifade edilir. Bir ons 31.10 grama eşit bir ağırlık ölçüsüdür. Buna göre dünya piyasalarında altın fiyatı örneğin 1280 ABD doları ise bu gram cinsinden ifade edilecek olursa 31.10 gram altının fiyatını ifade eder. Altın yatırımı yaparken hem doların TL karşısındaki değerindeki değişim hem de altının dolar cinsinden değerindeki değişim birlikte yatırımın Türk Lirası cinden getirisini belirlediğinin altını çizmek gereklidir. Yatırımcıların altın yatırımı yaparken bu bilgiyi göz önünde bulundurmaları gerekir. Yatırımcılar çeşitli platformlar ve sermaye piyasası araçları üzerinde ons altına yatırım yapabilirler:
Fiziksel Ons Altın Alımı: İAR AŞ 1 ons’luk altın külçeler satmaktadır. Türkiye’de fiziksel ons altın alımı sadece bu yolla yapılabilmektedir. Bu yöntem altın satın almak, altının uluslararası piyasalardaki dolar cinsinden fiyatı ve USD/TL paritesindeki değişimler dışında bir risk içermez .
Foreks Piyasası: Yatırımcılar, forex platformları kanalıya uluslararası döviz piyasalarının yanısıra emtia ve değerli metaller piyasalarında da işlem yapabilmekte ve ons altın alıp satabilmektedirler. Kaldıraçlı işlemler yapılması nedeniyle risk içeren forex piyasasında ons altın yatırımı yapmak kullanılan kaldıraç oranına bağlı olarak çok yüksek riskler içerebilir. Bu piyasada işlem yapmak isteyen yatırımcıların risk - getiri, kaldıraç oranı gibi konularda bilgili olması tavsiye edilir. Küçük yatırımcılar için çok uygun olmayan Foreks işlemleri Türkiye’de minimum 50.000 TL teminatla ve maksimum 1:10 kaldıraçlı olarak yapılabilmektedir.
VİOP Piyasası: Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası ya da VİOP’da ons altın sözleşmelerinde uzun veya kısa pozisyonlar alarak yatırım yapılabilir. VİOP’da yatırımcılar uluslarası piyasalarda altının dolar cinsinden değerinin hangi yönde değişim göstereceğine ilişkin öngörülerine dayanarak uzun veya kısa poziyon alırlar. VİOP piyasası işlemleri de foreks işlemleri gibi yüksek oranda risk içerir ve yatırımcıların yeteli bilgi ve deneyime sahip olmaları tavsiye edilir..
Varant: Ons altın fiyatına dayalı olarak fiyatlandırılan varantlar aracılığıyla ons satın yatırımı yapılabilir . Varantlar daha az para yatırarak daha fazla kar elde etmenin mümkün olduğu kaldıraçlı işlemler kategorisinde bulunduğu için yüksek riskli yatırımlar arasına yer alır. Yatırımcların bilgi ve deneyim sahibi olmadan bu yatırımları yapmamları tavsiye edilir.
