Dünya Bankası, 189 ülkenin üye olduğu dünyanın en büyük kalkınma bankasıdır. Gelişmekte olan ülkelerde yoksulluğun azaltılması ve ortak refahın artırılması amacına yönelik çalışmalar yürüten ve 130 noktada ofisi bulunan Banka’nın çatısı altında beş kuruluş bulunuyor. Dünya Bankası yoksullukla mücadeleye, istikrarlı ekonomik büyümeye ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesine önemli katkılarda bulunan tüm sektörlere çeşitli yollarla destek ve kaynak sağlamaktadır. Banka ayrıca iklim değişikliği, salgın hastalıklar ve göçmenler gibi küresel sorunların çözümünde etkin bir rol üstlenmektedir.
Dünya Bankası Ne Zaman Kuruldu?
Dünya Bankası, II. Dünya Savaşında yıkıma uğrayan ülkelerde altyapı inşası için finansman sağlamak amacıyla, 1945 yılında, Uluslararası Yeniden Yapılandırma ve Kalkınma Bankası (International Bank for Reconstruction and Development) adıyla kuruldu ve 1946 yılında faaliyete geçti. Bankanın adı daha sonra Dünya Bankası (World Bank) olarak değiştirildi. John Marynard Keynes ve Amerikalı Ekonomist Herry Dexter White tarafından Birleşmiş Milletler çatısı altında özerk kuruluşlar olarak tasarlanan ve global ekonomik kalkınma ve refahın artırılmasına katkıda bulunmaları hedeflenen IMF ve Dünya Bankası, görev tanımları açısından birbirini tamamlar. IMF gibi Dünya Bankası’nın da temelleri 1944 yılında Bretton Woods’da yapılan Birleşmiş Milletler Para ve Finans konferansında atılmıştır. Dünya Bankası, savaş sonrası imar ve altyapı çalışmaları tamamlanmasından sonra üçüncü dünya ülkelerine yöneldi.
Dünya Bankası Başkanı Kimdir?
Dünya Bankası Grubu’nun Başkanı Güney Kore asıllı ABD vatandaşı Jim Yong Kim’dir. Dünya Bankası Başkanlığı görevini ABD’li Robert B Zoellick ‘ten 2012 yılında devralan Kim, Dünya Bankası’nın 12inci Başkanı oldu. Doktor ve antropolojist olan Kim, Dünya Bankası’nda görev almadan önce ABD’de Dartmouth College’ın Başkanı olarak görev yapıyordu. Kim, Harvard Üniversitesi Toplum Sağlığı Merkezi Başkanlığı ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) HIV/AIDS Bölümü Başkanlığı görevlerinde de bulundu.
Dünya Bankası Başkanı 2018
Dünya Bankası Başkanı Jim Yong Kim, Dünya Bankası’nın 2018 faaliyet raporunda üye ülkelerin 13 milyar dolarlık sermaye artışını onayladığını ve Dünya Bankası Grubu’nun 2018 yılında finansman, yatırım ve garantiler kapsamında yaklaşık 67 milyar dolar taahhüt ettiğini açıkladı.
Dünya Bankası Başkanı 2017
Dünya Bankası’nın 12inci Başkanı Jim Yong Kim, beş yıllık görev süresinin 2017 yılında sona ermesinin ardından oybirliği ile ikinci beş yıllık dönem için Dünya Bankası Başkanlığı’na yeniden atandı. Kim, ikinci dönemde hedeflerinin toplam yoksul nüfusu toplam dünya nüfusunun %3’ü seviyesine indirmek ve her ülkede en düşük gelir grubunu temsil eden nüfusun %40 ’ının gelirlerini artırmak olarak açıkladı. Kim, Güneydoğu Asya’da temiz enerji projeleri ve Afrika’da ebola virüsüyle mücadeleye büyük kaynak aktarılmasını sağladı.
Dünya Bankası’nın Amacı
Dünya Bankası’nın nihai amacı, düşük ve orta gelirli ülkelerde yoksulluğu azaltmak ve insanların yaşam standardının yükseltilmesini sağlamaktır. Bu amaç doğrultusunda 1947 yılından bu yana dünyada 1200 kalkınma projesine düşük faizli veya faizsiz kredi ve hibe desteği sağlayan Banka, World Bank Group çatısı altında bulunan kuruluşlar kanalıyla dünyanın en yoksul ülkelerinden başlamak üzere,
- Üye ülkelerin kalkınmasını ve sürdürülebilir ekonomik büyüme sağlamalarını desteklemekte,
- Özel dış yatırımları çekmeye ve bunlara katkıda bulunmakta,
- Uluslararası ticaretin uzun vadede dengeli olarak büyümesini desteklemektedir.
Dünya Bankası Grubu’nun 2030 yılına kadar gerçekleştirmek istediği iki önemli hedefi bulunuyor:
- Dünyada aşırı yoksulluğu bitirmek
- Her ülkede ortak refahın artırılmasını desteklemek
Dünya Bankası’nın Görevleri
Dünya Bankası amaçlarını gerçekleştirmek üzere
- Kalkınma ve sürdürülebilir ekonomik gelişmenin sağlanması için uzun vadeli kredi desteği sağlamak,
- Onaylanan projelere sağlanan krediler için garanti vermek,
- Sermaye yatırmalarının gerçekleştirilmesini sağlamakla görevlidir.
Dünya Bankası Nerededir?
Dünya Bankası’nın Merkezi Nerededir?
Dünya Bankası’nın genel merkezi ABD‘nin Başkenti Washington D.C.’dedir.
Dünya Bankası Grubuna Dâhil Olan Kuruluşlar
Dünya Bankası Grubuna dâhil olan beş kuruluş vardır.
Uluslararası Yeniden Yapılandırma ve Kalkınma Bankası (IBRD - International Bank for Reconstruction and Development)
Global kalkınma işbirliği örgütü olan IBRD dünyanın en büyük kalkınma bankasıdır. IBRD’nin görevi orta gelirli ve kredibilitesi iyi olan düşük gelirli ülkelere, kredi, garanti, risk yönetimi ürünleri ve danışmanlık hizmetleri sağlamaktır.
Uluslararası Kalkınma Birliği / IDA Nedir?
(IDA: International Development Association)
IDA’nın amacı dünyanın en yoksul 77 ülkesinde ekonomik büyümeyi destekleyen ve insanların yaşam koşullarını iyileştirmeye yönelik altyapı, tarım ve kamu yönetimi projelerine kredi ve hibe sağlayarak yoksulluğu azaltmaktır. 39’u Afrika’da bulunan bu ülkelere temel sosyal hizmetler sağlanması için verilen bağış fonlarının en büyük kaynağı olan IDA’nın finanse ettiği operasyonlar nüfusun çoğunluğunun günlük kazancı 2 doların altında olan 2,8 milyar insanın yaşam standardının yükselmesine yardım ediyor.
Çok Taraflı Yatırımlar Garanti Ajansı / MIGA Nedir?
(MIGA: Multilateral Investment Guarantee Agency)
Gelişmekte olan ülkelere yapılan sınır ötesi yatırımlar için yatırımcılara ve kredi verenlere siyasi risk sigortası ve geri ödeme garantileri sağlayarak destekler. MIGA garantileri yatırımları ticari olmayan, ülke riski, kur riski veya jeopolitik riskler gibi risklere karşı korur ve yatırımcıların finansman kaynaklarına uygun şartlarla erişmelerine yardım eder. 189 ülkenin üyesi olduğu Dünya Bankası Grubu’ndan güç alan MIGA, projelerin kesintiye uğramadan devam etmesini sağlamak üzere yatırımcılar ve hükümetler arasındaki anlaşmazlıkları çözümüne yardımcı olmaktadır.
Uluslararası Finans Kurumu / IFC Nedir?
(IFC: International Finance Corporation)
IFC, gelişmekte olan ülkelerdeki özel sektöre odaklanan dünyanın en büyük global kalkınma kuruluşudur. IFC, özel sektörün baş etmekte zorlandığı finansman ve pazar yaratmak gibi sorunları finansal kaynak ve danışmanlık desteği sağlayarak çözüme ulaştırmaya çalışır.
Uluslararası Yatırım Anlşamazlıkları Çözüm Merkezi / ICSID Nedir?
(ICSID: International Center for Settlements of Investment Disputes)
ICISD, yatırımcılar ve yerel hükümetler arasında doğabilecek ihtilafların çözümünde arabuluculuk görevi üstelenir.
Dünya Bankası Verileri
Dünya Bankası’nın oluşturduğu çok çeşitli uluslarası istatistikler ve göstergelere kuruluşun resmi sitesinde yer alan Dünya Bankası Açık Veri sayfasından erişilebilir. Dünya Bankası’nın sunduğu veri setleri arasında Dünya Kalkınma Göstergeleri, Uluslararası Borç İstatistikleri, Göç ve Sığınmacı İstatistikleri, ülkelere göre GSYİH, beslenme, sağlık ve yoksulluk istatistikleri gibi çok çeşitli ve kapsamlı global ve ulusal veriler bulunuyor. Dünya Kalkınma Göstergeleri’nde çevre, ekonomi, insan, ülkeler ve piyasalar ve yoksulluk ve gelir dağılımı incelenmektedir.
Dünya Bankası Kredileri
Dünya Bankası Grubu çatısı altında yer alan kuruluşlar çeşitli projelerin desteklenmesine yönelik olarak düşük veya uygun faizli ya da faizsiz kredi sağladıkları gibi bazı durumlarda hibe kredileri de sağlarlar
Dünya Bankası Hibe Kredileri
Dünya Bankası Grubunda yer alan IDA - Uluslararası Kalkınma Birliği dünyadaki en yoksul ülkelerde yoksulluğun azaltılması için ekonomik büyümeyi hızlandıracak projelere düşük faizli veya faizsiz kredi ve hibe yardımı sağlar. Dünya Bankası’nın orta gelir düzeyinde ve kredibilitesi iyi olan yoksul ülkelere kredi sağlayan diğer organı IBRD – Uluslararası Yeniden Yapılandırma ve Kalkınma Bankası ile IDA‘nın genel merkezleri aynı binada bulunur. Bu kuruluşlar ortak kaynakları kullanırlar ve projeleri aynı standartlara göre değerlendirirler.
IDA, dünyanın en yoksul 77 ülkesinde temel sosyal hizmetler için hibe şekilde finansman sağlayan en büyük kuruluştur. IDA’nın sağladığı krediler genellikle 30-40 yıl vadeli ve ilk 5-10 yılı geri ödemesiz çok düşük veya faizsiz kredilerdir. IDA genellikle borç geri ödemede sıkıntıya düşebilecek ülkelere hibe şeklinde finansman sağlar. IDA, ayrıca aşırı borç yükü altında ezilen yoksul ülkelere HIPC (Yüksek Borçlu Yoksul Ülkeler) ve MDRI (Çok Taraflı Borç Ödeme) sistemi aracılığıyla borç hafifletme desteği sağlar.
IDA’nin 2018 yılında verdiği 24 milyar dolarlık kredinin %21’lik bölümünü hibe yardımları oluşturuyor. Temel olarak eğitim, temel sağlık hizmetleri, temiz su ve temizlik, tarım ve iş ortamının iyileştirilmesi ve altyapı projelerine finansman sağlayan IDA, 1960 yılından bu gün kadar 113 ülkede 369 milyar dolarlık yatırımı finanse etti.
World Bank Turkey (Dünya Bankası Türkiye)
Dünya Bankası Türkiye Ofisi
World Bank Ankara
Dünya Bankası, Ankara’da bulunan Türkiye ofisi kanalıyla Türkiye’de finanse edilen projelerin takibini yürütmektedir. Dünya Bankası’nın Türkiye Ofisi, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile işbirliği içinde Türkiye’nin kalkınma hedefleriyle uyumlu projelere finansman ve danışmanlık hizmetleri sağlamaktadır.
İlgili Terimler ve Anlamları:
World Nedir?
World, İngilizce dünya anlamına gelir.
Bank Nedir?
Bank, İngilizce Banka demektir.
IBRD Nedir?
IBRD, International Bank for Reconstruction and Development (Uluslararası Yeniden Yapılandırma ve Kalkınma Bankası) kelimelerinin baş harferinden oluşan kısaltmadır
Kalkınma Bankası Nedir?
Kalkınma Bankası, genellikle devletler veya kar amacı gütmeyen yardım kuruluşları tarafından bir bölge veya ülkedeki ekonomik kalkınma projelerine finansal destek veya kredi sağlamak, risk değerlendirmesi ve danışmanlık hizmetleri vermek amacıyla kurulan yerel, bölgesel veya global finansal kuruluşlarıdır. TSKB, Türkiye Sanayi Kalınma Bankası, EIB, Avrupa Yatırım Bankası, ADB, Asya Kalkınma Bankası gibi kuruluşlar bu kategoriye dâhildir.
