Gayri Safi Yurt İçi Hasıla ya da kısaca GSYİH bir ülkede üç ay, altı ay veya bir yıllık bir dönem içinde yerleşik üretim birimleri tarafından üretilen nihai mal ve hizmetlerin cari fiyatlar üzerinden piyasa değerlerinin toplamını ifade eder. Gayri Safi Yurt İçi Hasıla, ülkelerde gerçekleşen ve tüm sektörleri kapsayan ekonomik faaliyetlerin bir özetini temsil ettiği için makroekonomik analizlerde en çok kullanılan verilerden biridir. Cari fiyatlarla hesaplanan GSYİH’ya nominal GSYİH, enflasyondan arındırılmış olarak hesaplanan GSYİH’ya reel GSYİH adı verilir. Reel GSYİH hesaplanırken cari fiyatlara GSYİH deflatörü uygulanarak enflasyon etkisinden arındırılır.
GSYİH Nasıl Hesaplanır?
GSYİH, üretim, harcama ve gelir yöntemine göre üç ayrı yöntemle hesaplanabilir. Üç yöntemle de hesaplanan GSYİH verilerinin birbirine eşit olması gerekir. En sık kullanılan GSYİH hesaplama yöntemleri harcama ve üretim hesabı yöntemleridir. Harcama yönteminde ekonomi içinde yapılan tüm harcamalar toplanır, üretim yönteminde ise ekonominin içinde mevcut üretim birimleri tarafından yaratılan katma değerler toplanır.
GSYİH Formülü
- Harcama Yöntimiyle GSYİH Hesaplama:
Harcama yönetimiyle GSYİH hesaplanırken ilgili dönem içinde yapılan tüm harcamalar toplanarak GSYİH verisine ulaşılır.
GSYİH = C + I + G + (X-M)
C = Tüketim Harcamaları
I = Yatırım Harcamaları
G = Kamu Harcamaları
X = İhracat Gelirleri
M = İthalat Harcamaları
- Gelir Yöntemiyle GSYİH Hesaplama:
Bu yöntemde bir ekonomide belirli bir dönem içinde elde edlien tüm gelirler toplanarak GSYİH hesaplanır.
GSYİH = W + I + R + P + Diğer Gelirler
W = Ücretler
I = Faiz
R = Rant
P = Kar
- Üretim Yöntemiyle GSYİH Hesaplama:
Üretim yöntemiyle GSYİH hesaplanmasında bir ekonomide belirli bir dönem içinde üretilen tüm nihai mal ve hizmetler piyasa fiyatıyla çarpılır ve bunların toplamı alnır.
GSYİH = P x Q
P = Mal ve Hizmet Fiyatı
Q = Mal veya hizmetin miktarı
GSYİH Hesabında Neler Yer Alır Neler Yer Almaz?
Ülke içinde üretilen mal ve hizmetlerin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla hesabına dahil edlmesi için belirli kriterlere uygun olması gereklidir.
GSYİH hesaplarına dahil edilenler:
• İlgili yıl içinde üretilen,
• Ticarete konu olan ve
• Nihai olan mal ve hizmetler.
GSYİH hesaplarına dahil edilmeyenler:
• Ara malları, yarı mamüller ve ikincil el mallar.
• Finansal işlemler
• Transferler ve faiz ödemeleri
• Kayıt dışı ekonomik faaliyetler
GSYİH Hesaplama Örnekleri
Aşağıdaki örnekte TÜİK tarafından harcama yöntemine göre hazırlanan GSYİH hesaplaması yer almaktadır.
Türkiye Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH)
TÜİK verilerine göre üretim yöntemi hesabıyla ve cari fiyatlarla GSYİH, 2018 yılında bir önceki yıla göre %19,1 artarak 3 trilyon 700 milyar 989 milyon TL oldu. Dolar bazında ise 784 milyar 087 milyon USD olarak gerçekleşti. Yıl içinde 4 çeyreklik dönemlerin GSYİH verileri toplanarak elde edilen yıllık GSYİH, zincirlenmiş hacim endeksi olarak (2009=100), 2018 yılında bir önceki yıla göre %2,6 arttı. GSYİH 2017 yılında 3 trilyon 106 milyar 537 milyon TL, dolar bazında ise 851 milyar 490 milyon USD olarak gerçekleşiirken ise bir önceki yıla göre %7,4 arttı.
Amerika Birleşik Devletleri Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH)
ABD’nin yıllık GSYİH’sı 2018 yılında 20 trilyon 494 milyar 100 milyon dolar olarak açıklandı.
Çin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH)
Çin’in yıllık GSYİH’sı 2018 yılında 13 trilyon 407 milyar 400 milyon dolar olarak açıklandı.
GDP Nedir?
GDP, İngilizce Gross Domestic Product kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltma olup, Gayri Safi Yurt İçin Hasıla anlamına gelir.
Gayri Safi Mili Hasıla (GSMH) Nedir?
Gayri Safi Milli Hasıla veya kısaca GSMH, bir ülkenin vatandaşlarının üç ay, altı ay veya bir yıl gibi belirli bir dönem içinde üretikleri mal ve hizmetlerin cari fiyatlar üzerinden piyasa değerlerinin toplamıdır. GSMH’yi GSYİH’dan ayıran tek faktör GSMH’nın sadece ülke vatandaşlarının ürettikleri mal ve hizmetleri içermesidir. Dışa açık ekonomilerde GSYİH ile GSMH arasında fark oluşur.
Türkiye Gayri Safi Milli (GSMH)
Türkiye’nin GSMH’sı 2016 ve 2017 yıllarında sırasıyla 850,510,593,075 ABD doları ve 840,442790,438 ABD doları olarak gerçekleşti.
Gayri Safi Milli Hasıla
GSYİH, vatandaş olsun olmasın ülkede yerleşik kişiler tarafından üretilen nihai mal ve hizmetlerin toplamından oluşurken Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) hesabında ülke vatandaşlarının yurtdışında elde ettikleri gelirler ve yabancılar tarafından üretilen mal ve hizmetlere yapılan ödemeler de hesaba katılır. Ödemeler dengesinde yer alan ve Net Dış Alem Faktör Gelirleri veya Net Faktör Gelirleri olarak adlandırılan kalemler GSMH hesabına dahil edilir. Net Dış Alem Faktör Gelirleri aşağıdaki kalemlerden oluşur:
- 1.İşçi Gelirleri ( + )
- 2.Faiz Gelirleri ( + )
- 3.Girişimci Hizmet Gelirleri ( + )
- 4.Faiz Ödemeleri ( - )
- 5.Kar Transferleri ( - )
Gayri Safi Milli Hasıla Formülü
Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) ile Net Faktör Gelirleri (NFG) toplandığında Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) bulunur. Net faktör gelirleri yurt dışında bulunan ülke vatandaşlarının elde ettikleri toplam gelirlerden ülke içindeki yabancıların elde ettikleri toplam gelirlerin çıkarıldıktan sonra kalan tutardır.
GSMH = GSYİH + Net faktör Gelirleri
İlgili Terimler ve Anlamları:
Gayri Ne Demek?
Gayri ayrı ve başka anlamlarına geldiği gibi ön ek olarak kullanıldığında ise olmayan anlamına gelir. Gayrisafi saf olmayan demektir.
Hasıl Ne Demek?
Hasıl kelimesi ortaya çıkan görünen anlamına gelir.
Mükerrer Nedir?
Mükerrer tekrar eden anlamına gelir.
Gross Ne Demek?
Gross, İngilizce net olmayan, brüt veya gayri safi anlamına gelir.
Gayri Safi Ne Demek?
Gayri safi saf olmayan, karışık, katışık, birleşik ve brüt anlamlarında kullanılır. Gayri safi hasıla brüt gelir demektir.
Nihai Mal Nedir?
Nihai tüm üretim aşamalarından geçerek tüketicinin kullanımına hazır hale getirilmiş ürün demektir.
Product Ne Demek?
Product İngilizce’de ürün anlamına gelir.
