Kripto para yatırımı, finansal getiri elde etmeyi arzulayan yatırımcılar için giderek popüler bir yol haline geliyor. Yatırımcılar kripto para piyasasında genellikle coin alım satımına odaklansa da blok zinciri teknolojisinin evrimi, getiri elde etmek isteyenler için alternatif seçenekler sunuyor.
Bu kapsamda son yıllarda yatırımcıların staking, verim çiftçiliği, bulut madenciliği veya diğer stratejiler yoluyla kazanç elde edebileceği çok sayıda imkan bulunuyor.
Bu makalede de kripto para ile gelir elde etmenin yöntemlerini inceleyecek ve bu getiri yollarının avantaj ve dezavantajlarını tartışacağız.
Kriptoda pasif gelir nedir?
Kripto para piyasasında gelir elde etme yollarına geçmeden önce kriptoda pasif gelir tanımını açıklayacağız.
Pasif gelir, bir kişinin aktif olarak dahil olmadığı bir girişimden elde ettiği kazançları ifade eder. Kripto paralar bağlamında ise stake etme, borç verme ve madencilik gibi çeşitli yollardan elde edilen kazancı tanımlamak için kullanılır.
Bu yöntemler aktif gelir elde etme yöntemlerine göre yatırımcıların daha az çaba ile daha fazla çıktı elde etmesine odaklanır. Bu yöntemlerin uygulanması sonrasında yatırımcılar, aktif ticarete veya sürekli yönetime ihtiyaç duymadan dijital varlıklardan kazanç sağlayabilmektedir.
Bu kapsamda pasif gelir stratejileri, gelir kaynaklarının çeşitlendirilmesine yardımcı olarak bir yatırım portföyünün genel riskini azaltmaya olanak tanımaktadır.
Kripto para üzerinden pasif gelir elde etmenin bazı etkili yolları ise şunlardır:
Staking
Kripto staking, bir blok zinciri ağının operasyonlarını ve güvenliğini desteklemek için yatırımcıların bir cüzdanda belirli miktarda kripto para tutması işlemidir. Blok zincirinin işlevselliğine ve istikrarına katkıda bulunan bu işlem, sistemin doğrulanmasına ve genel güvenliğin sağlanmasına olanak tanırken yatırımcılara da ek kazanç sağlamaktadır.
Ek token’lar veya işlem ücretleri şeklinde olan getiriler ise ağ aktivitesine, token enflasyonuna ve staking talebine göre değişiklik göstermektedir.
Bu özellikleri de kripto para stake etmenin bankada sigortasız mevduat hesabı açmaya benzerlik gösterdiğine işaret etmektedir. Buna göre parasını mevduat hesabında değerlendiren yatırımcı, belirli vadelerde bu parayı bankanın kullanımına bırakmakta, bu işlem sonrasında ise yatırımcı faiz getirisi elde etmektedir. Bu işlemin bankada mevduat tutmaktan temel farkı ise genellikle yatırılan paraların devletler tarafından bir güvencesinin olmamasıdır.
Öte yandan staking ödülleri genellikle stake edilen kripto paranın bir yüzdesine denk gelmektedir. Bu, durum ise gelir elde etmek isteyen kişilerin belirli bir finansman kaynağının olması gerektiğini göstermektedir. Staking işleminin temel tehlikesi ise piyasanın volatil seyridir. Buna göre kripto stake etme sürecinde token'ların değeri bazen alınan ödüllerin üzerinde düşebilmektedir. Bu sebeple staking genellikle orta derecede riskli bir yatırım stratejisi olarak kabul edilmektedir.
Temettü ödeyen token’lar
Geleneksel finansal sistemde temettü, bir şirketin yıllık faaliyeti süresince elde ettiği net dönem kârını hissedarlarla paylaşmasıdır. Bir şirket temettü ödemeye karar verdiğinde sahip olunan her hisse senedi, belirli bir miktarda temettü ödemesi alma hakkını yatırımcılarına verir. Ancak tüm şirketler temettü ödemesi yapmak zorunda değildir.
Geleneksel finans içinde kar payı dağıtan şirketlere benzer şekilde kripto para piyasasında da yatırımcılarına temettü ödeyen projeler bulunmaktadır.
Temettülerin fiat para birimi cinsinden ödendiği geleneksel hisse senetlerinin aksine temettü kazandıran token’lar ise sahiplerine aynı kripto para biriminden ek ödül verilmesini sağlamaktadır.
Temettü ödeyen token’lara yatırım yapmanın başlangıç aşamasında çok fazla teknik bilgiye ihtiyaç gerektirmemesi de bu yatırım çeşidinin kolay yatırım türleri arasına girmesine yol açmaktadır.
Airdrop token’lar
İlk kullanıcılar arasında sahiplik duygusunu geliştirmek amacıyla tasarlanmış, ücretsiz tanıtım hedefleyen pazarlama stratejisi, kripto sektöründe de kendisine yer bulmaktadır.
Buna göre bazı blok zinciri şirketleri, kullanıcıların cüzdanlarına airdrop token olarak bilinen ücretsiz kripto para dağıtmaktadır.
Bu airdrop token’ları alabilmek için kullanıcıların ise genellikle bir platforma kaydolmak, sosyal medya hesaplarını takip etmek ya da tanıtım içeriklerini paylaşmak gibi basit görevleri yerine getirmesi gerekmektedir.
Bireyler, bu basit görevleri tamamlayarak ek ödül imkanından yararlanmayı; şirketler ise token’ları ücretsiz dağıtarak, kripto para biriminin değerini artırabilecek bir destekçi topluluğu oluşturmayı amaçlamaktadır.
Airdrop'lar ekstra kripto para kazanmak için kolay bir yol sunsa da risksiz değildir. Buna göre dönem dönem, kötü niyetli aktörlerin cüzdan kimlik bilgilerini veya kişisel bilgileri çalmak için ücretsiz token vaadini kullandığı hileli airdrop kampanyaları gerçekleştirdiği görülmektedir. Bu durum ise bu kampanyalara katılırken, dikkatli olmanın ve katılmadan önce airdrop tekliflerinin meşruiyetini doğrulamanın önemini gün yüzüne çıkarmaktadır.
Kripto borç verme
Kripto para borç verme işlemi ise bireylerin dijital varlıklarını faiz kazanma amacıyla borç alanlara ödünç verdikleri bir süreçtir. Bu işlem, borç verenlerin kripto paralarını satmak zorunda kalmadan pasif gelir elde etmelerine olanak tanıyarak bir yandan getiri elde ederken diğer yandan dijital varlıklarının mülkiyetini ellerinde tutmalarını sağlar. Kripto borç verme yoluyla elde edilen gelir, kredi tutarı, kredinin süresi ve üzerinde anlaşılan faiz oranı dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlı olacaktır.
İşlemin temel avantajı da getiri elde etmeye devam ederken varlıkların mülkiyetinin elde tutulabilmesidir. Ancak, bu yöntem kendi risklerini de beraberinde getirmektedir. Buna göre borç alanın krediyi ödeyememesi (temerrüde düşmesi) gibi karşı taraf riski ve borç verme platformunun getirilerini etkileyecek likidite sorunlarıyla karşılaşabileceği platform riski söz konusudur.
Bu risklere rağmen kripto borç verme işlemi, pasif gelir elde etmek isteyenler için cazip bir seçenek olarak görülmektedir.
Bulut Madenciliği
Bulut madenciliği, donanım satın alınmasına ya da bakımının yapılmasına gerek kalmadan blok zinciri ağının güvenliğini sağlamak ve yeni bloklar oluşturmak için kullanılan bir yöntemdir.
Veri merkezlerinden ekipman kiralama yoluyla gerçekleştirilen bu işlem, çok az bir ön yatırımla kripto para madenciliğine katılmaya olanak tanımaktadır.
Kiralanan madencilik donanımıyla bir blok çıkarıldığında ödüller, kullanıcılar ve şirket arasında paylaşılmakta, bu yöntem, bireysel olarak fiziksel madencilik donanımını kurma, yüksek hızlı internet bağlantısı sağlama, elektrik temin etme ve donanım bakımını yapma sürecini ortadan kaldırmaktadır.
Ancak bulut madenciliği, önemli riskleri de beraberinde getirmektedir.
Buna göre bulut madenciliği sözleşmesinin uzunluğu ve koşulları genel getirileri etkilerken, yarılanma olayları gibi blok ödüllerindeki değişiklikler de kazanılan coin sayısında değişime yol açmaktadır.
Verim Çiftçiliği
Verim çiftçiliği ise kriptodan gelir elde edilebilecek diğer yollara göre daha fazla teknik bilgiye sahip olunmasının gerekli olduğu bir yöntemdir. Bu yöntemde kripto varlıklardan ek kazanç elde etmek için merkezi olmayan finans (DeFi) protokolleri kullanılır.
Verim çiftçiliğinden bahsedildiğinde yatırımcılar bunu genellikle yıllık yüzdelik getiri (APY) açısından tartışır. Buna göre banka faiz oranlarının düşük olduğu durumlarda bile verim çiftçiliğinde getiriler bazı durumlarda üç haneli APY'ler üretebilir.
Genellikle protokol yönetim token'ları veya diğer parasal ödüller şeklinde faiz karşılığında merkezi olmayan protokollere fon yatırılmasını içeren bu işlemde fonlar, ekosistem katılımcıları tarafından çeşitli alım satım faaliyetlerinde kullanmak üzere marj üzerinden ödünç alınabilir hale gelir ya da otomatik piyasa yapıcı tarafından desteklenen merkezi olmayan bir borsa durumunda alım satımı kolaylaştırmak için ek likidite görevi görebilir.
DeFi için dönüştürücü olarak kabul edilen bu işlem, geleneksel finansta faiz ve ödül kazanmak için bir tasarruf hesabı açmak, mevduat sertifikası (CD) satın almak veya temettü sağlayan belirli hisse senetlerine yatırım yapmaya benzerlik göstermektedir. Ancak, yukarıdaki yöntemlerin tümü bir aracı veya üçüncü tarafın kullanılmasını gerektirir. Merkezi olmayan bir ortamda gerçekleşen verim çiftçiliğinde ise borçlanma ve borç verme eşler arasıdır (P2P) ve akıllı sözleşmeler tarafından otomatik olarak yürütülür.
Yüksek potansiyel getirisi ve en iyi getiriyi bulmak için platformlar arasında geçiş yapma esnekliği, bu yöntemin cazibesini artırırken, kripto piyasalarının değişken yapısı ve akıllı sözleşmelerdeki güvenlik açıkları nedeniyle verim çiftçiliği önemli riskleri de bünyesinde taşır. Ayrıca, likidite havuzlarındaki varlıkların değerinin havuz dışında tutulan aynı varlığa kıyasla dalgalanabileceği gerçeği de bu işlemde kayıp risklerinin olduğunu göstermektedir.
Buna göre daha yüksek risk toleranslarına uygun gelişmiş bir pasif gelir stratejisi olarak tanımlanabilecek verimlilik çiftçiliğinde getiriler, bireysel stratejilere ve DeFi ortamının iyi anlaşılmasına bağlı olacaktır.
Kripto para ortaklık programları
Kripto para ortaklık programları, kripto para ile ilgili ürün veya hizmetleri tanıtarak pasif gelir elde edilmesini sağlar. Bir satış ortaklığı programına kayıt olacak kişi, bu bağlantıları kitlesiyle paylaşarak getiri elde edebilir. Bu işlemde bireyin ağına kayıtlı kişinin satış ortağı bağlantısını kullanarak ortaya çıkardığı komisyon tutarının bir kısmı kripto para ortaklık programı aracılığıyla, bağlantı oluşturan kişiye verilir.
Bir satış ortağı olarak, yeni müşteriler yönlendirildiği için bu işlemde ödüller kazanılmaktadır. Bu işlemde, bir borsaya trafik getirmek gibi alternatif ortaklık yöntemleri de sıklıkla kullanılmaktadır. Bu kapsamda özellikle sosyal medyada belirli bir kitleye ulaşmış kişiler üzerinden, belirli sanal para birimlerinin tanıtılması gibi faaliyetler gerçekleştirilmektedir.
Kripto borsalarında hacimlerin artması amacıyla copy trade gibi takip edilen kişinin işleminin tekrarlanması da bu kapsamda gerçekleştirilen stratejilerden biridir. Ancak bu ortaklık süreci, bireyin tanınırlığını artırması ve güven sağlaması konularında uzun bir yol olacaktır. Bu kapsamda, bir sosyal medya platformunda kriptoyu tanıtmak veya herhangi bir sosyal medya platformunda bir sayfa veya kanal açarak, eğitim içeriği oluşturmak atılabilecek adımlardan bazılarıdır. Ancak tüm bu işlemler bireyin finansal okuryazarlık düzeyiyle ve takipçi edinebilme başarısıyla doğru orantılı olarak gerçekleşecektir.
Alternatif yöntem: Kazanmak için oyna
Çevrim içi oyunlar, geleneksel alım satıma gerek kalmadan kripto para kazanmanın popüler bir yolu olarak ortaya çıkmıştır. Axie Infinity ve Decentraland gibi oyna-kazan (P2E) oyunları tüm dünyanın ilgisini çekmiş, hatta ekonomik zorluklar sırasında bazı bölgelerde önemli gelir kaynağı haline gelmiştir.
Bu model, kripto dünyasında oyun ekonomisinin potansiyelini örneklese de, zorlukları da bünyesinde barındırmaktadır. Bu modelin en büyük dezavantajlardan biri, oyun sektöründeki popülerliğin geçici doğasıdır. Buna göre bir P2E oyunun zaman içinde cazibesini kaybetmesi, oyuncu tabanının azalmasına ve kazanç fırsatlarının da doğal olarak düşmesine yol açabilir. Ayrıca, oyunlar geliştikçe, oyuncular arasındaki rekabet genellikle yoğunlaşır ve yeni gelenlerin veya daha az yetenekli katılımcıların önemli ödüller kazanmasını zorlaşır.
Oyun oynayarak kripto para kazanma sürecinde göz önünde bulundurulması gereken bir diğer durum ise psikolojik ve fiziksel engelin olmasıdır. Buna göre oyun oynayarak para kazanma süreci çoğu zaman rekabeti sürdürmek için uyku ve genel sağlık pahasına yoğun saatler harcanmasını gerektirir. Bu özelliği ise kazanmak için oyna oyunlarının pasif gelir yöntemlerinden ayrışmasını sağlar.
İlgili Makaleler
Jeopolitik gerilim dönemlerinde altın düşer mi?: Savaşlar, altın fiyatlarını nasıl etkiler?
Brent petrol fiyatlarını etkileyen temel faktörler nelerdir?
