NACE Kodu Nedir?
NACE Kodu, Avrupa Birliği’nde tüm ticari işlemlerde kullanılması zorunlu olan ekonomik faaliyet kodlarıdır. AB ülkelerinde faaliyet gösteren her işyerine, hiyerarşik yapıda 4 veya 6 seviyeden oluşan bir NACE ekonomik faaliyet kodu verilir.
NACE kodu oluşturan 6 seviye:
- 1. Seviye: Kısım, Alfabetik karakterden oluşur ancak NACE kodunun içinde yer almaz.
- 2. Seviye: Bölüm, iki haneli nümerik karakterden oluşur.
- 3. Seviye: Grup, üç haneli nümerik karakterden oluşur.
- 4. Seviye: Sınıf, dört haneli nümerik karakterden oluşur.
- 5 ve 6. Seviye: Alt Sınıf, iki haneli nümerik karakterden oluşur
NACE, ekonomik faaliyetlerin Avrupa standartlarında istatistiki sınıflandırılmasını ifade etmek için kullanılan kısaltmadır ve Fransızca, Avrupa Topluluğundaki Ekonomik Faaliyetlerin İstistiki Sınıflandırılması (Nomenclature statistique des Activités économiques dans la Communauté Européenne) sözcüklerinin başharflerinden oluşur. Avrupa Birliği’nde 1970 yılından beri geliştirilmekte olan NACE sistemi, tüm Avrupa‘da yapılan ekonomik faaliyetlerle ilgili istatistikler için temel başvuru kaynağıdır ve AB istatistik sisteminde kullanılması zorunludur.
Birleşmiş Milletler örgütü tarafından kabul edilen ISIC (Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası Standart Sanayi Sınıflaması/ International Standard Industrial Classification of All Economic Activities) ile NACE’nin, uyumlaştırılması 1989 yılında gerçekleştirilen ISIC Rev3 (3. gözden geçirme) çalışmalarında işbirliği yapan Eurostat ve BM ekipleri tarafından sağlandı. Bu kapsamda 1990 yılında NACE Rev.1 (ilk gözden geçirme), 2002 yılında NACE Rev 1.1 ve son olarak 2006 yılında NACE Rev.2 versiyonları kabul edildi.
ISIC ve NACE, dünya genelindeki ekonomik faaliyetlere ilişkin istatistiki verilerin derlenmesini ve değerlendirilmesini sağlayan çok önemli sistemlerdir.
NACE Kodu Türkiye’de Kullanılıyor mu?
Avrupa Birliğine uyum çalışmaları kapsamında Türkiye’de de NACE kodu uygulamasına geçildi. 2005 yılında Türkiye’deki oda ve borsaların üye işyerlerine NACE sistemine göre faaliyet kodları verilmesi görevi TOBB’a verildi. TOBB tarafından NACE sistemi esas alınarak hazırlanan ve yayımlanan “Mesleklerin Gruplandırması Rehberi” nde, tüm faaliyetlere ilişkin NACE kodlarının yanısıra NACE sistemi, kullanılan sınıflandırma metodolojisi, ilgili terim ve kavramlar detaylı olarak açıklanmaktadır.
- GİB (Gelir İdaresi Başkanlığı), Maliye Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı gibi bazı kamu kurumları, işlemlerinde NACE kodu kullanmaktadır.
KOSGEB NACE Kodu
KOSGEB, NACE Rev.2’de yer alan 21 sektörden 14’ünü desteklemektedir. Bu sektörlerin tanımları ile bunların NACE Kısım, bölüm, grup, sınıf ve alt sınıf kodları KOSGEB’in web sitesinde tek tek listelenmiştir.
Sadece KOSGEB’in desteklediği sektörlerde faaliyet gösteren işletmeler KOSGEB’den kredi desteği alabilmektedirler. KOSGEB desteği almak isteyen işletmeler, KOSGEB’in destek verdiği sektörlerde yer alan ekonomik faaliyetlere ait üst ve alt NACE kodlarını KOSEGEB’in resmi web sitesinden sorgulayabilirler.
NACE Kodu Listesi
NACE Kodu listesine, TÜİK, GİB, TOBB gibi bir çok kamu kuruluşunun resmi web sitesinden erişilebilir. Aşağıdaki örnekte sektör kodu D olan Elektrik , Gaz Buhar ve İklimlendirme Üretimi Dağıtımı Sektörünün 6’lı NACE kodlarından bir bölümü yer almaktadır
NACE Kodu Değişikliği Nasıl Yapılır?
NACE kodu hatalı olan veya sonradan faaliyet kolu değişen işletmeler bağlı bulundukları vergi dairesi sicil servisine “NACE Kodu Değişikliği Talep Dilekçesi” vererek NACE kodlarını düzeltebilir veya değiştirebilirler. Vergi dairesi sicil servisi memurları NACE değişiklik talep dilekçesi veren işyerinin NACE koduna uygun faaliyette bulunup bulunmadığını yerinde tespit için işyerine yoklamaya gider. Yoklama sonucunda işyerinin değişiklik dilekçesinde belirttiği Nace koduna uygun faaliyette bulunduğunun tespit edilmesi halinde sistemde NACE kodu değişikliği yapılır ve işyerinin güncellenen NACE kodu Vergi Levhasına işlenir.
NACE Kodu Değişikliği Dilekçesi
İşletmeler, bağlı bulundukları vergi dairesinin sicil servisine verecekleri “NACE Kodu Değişikliği Talep Dilekçesi” ile işletmenin vergi numarası, sistemde kayıtlı olan NACE kodu ve beyan edilen NACE kodunu belirterek NACE kodunun işyerinin faaliyetine uygun şekilde değiştirilmesi talep edebilirler.
İTO NACE Kodu Değişikliği
İTO faaliyet belgesinde NACE kodu değişikliği yapılmasını talep eden bir işletmenin öncelikle vergi dairesinden güncellenen NACE kodunun yer aldığı vergi levhasını alması ve daha sonra ekinde vergi levhasının bulunduğu Nace Kodu Değişikliği Talep dilekçesini İstanbul Ticaret Odası (İTO) merkez binasına elden, faks veya postayla iletmesi gerekldir. İTO talebin ugun görülmesi durumunda kendi sisteminde gerekli değişikliği yaparak bu değişikliği işletmenin siciline ve faaliyet belgesine işleyecektir.
SGK NACE Kodu Değişikliği
Bir işletmenin NACE kodunun hatalı olması SGK prim ödemleri açısından sakınca yaratmaz. Ancak 30.06.2012 tarih ve 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre İş güvenliği açısından işyeri NACE kodunda işyerinin tehlike sınıfının (“az tehlikeli”, “tehlikeli” veya “ çok tehlikeli”) doğru olarak belirtilmesi zorunludur. SGK sisteminde NACE kodlarını değiştirmek isteyen işletmeler değişiklik taleplerini elektronik ortamda SGK’ya iletebilirler. Bu işlem için işyeri şifresiyle SGK’nın resmi web sitesine giriş yapılarak NACE kodu değişikliği sayfasından yeni NACE kodunun seçilmesi gerekiyor. Değişiklik talebinin SGK tarafından yapılacak incelemeler sonucunda uygun görülmesi halinde SGK sisteminde işyerinin NACE kodu değiştirlir.
NACE Kodu Sorgulaması Nasıl Yapılır?
Firmalar NACE kodlarını farklı kanallardan sorgulayabilirler. GİB (Gelir İdaresi Başkanlığı) internet vergi dairesi (http://intvrg.gib.gov.tr), SGK’nın remi web sitesinden,TOBB ve ticaret odalarının resmi web sitelerine giriş yaparak kayıtlı NACE kodu öğrenilebilmektedir.
Ayrıca, firmaların SGK İşyeri sicil numarasnın 3 - 8inci haneleri işletmeninin NACE kodunu gösterir.
Vergi Dairesi ve GİB NACE Kodu
Şirket yetkililerinin Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB)’nın Internet vergi dairesine kullanıcı adı ve şifresi ile girerek alabileceği bar kodlu vergi lehasında ana faaliyet kodunun karşısında firmanın NACE kodu yazılıdır. Firmalar ayrıca bağlı bulundukları vergi dairesi sicil servisine giderek NACE kodlarını öğrenebilirler.
SGK NACE Kodu Sorgulama
İşyeri SGK sicil numarasının 3 ile 8 haneleri arasında işyerinin NACE kodu yer alır. Ancak NACE kodunun 4’lü veya 6’lı olduğundan emin olmayan firmalar, SGK’nın resmi web sitesinden SGK NACE kodları listesine erişerek NACE kodlarını ve işyeri tehlike sınıfları öğenebilirler.
İş Yerleri NACE Kodu Sınıfları
İşyerleri tehlike sınıfları, Çalışma Sosyal güvenlik Bakanlığı’nın Haziran 2012 tarihli İşyerleri Tehlike Sınıfları Tebliğine göre belirlenmiştir. Tebliğin ekinde yer alan İşyeri Tehlike Sınıfları Listesinde altılı NACE Rev.2 kodları, faaliyet tanımı ve uygun görülen tehlike sınıfı, “Tehlikeli”, “Az Tehlikeli” veya “Çok Tehlikeli” olarak belirtilmektedir.
Hehangi bir işletmenin işyeri tehlike sınıfı, Bakanlık tebliğinin ekindeki listede işyerinin 4’lü veya 6’lı NACE kodu için belirlenen tehlike sınıfına bakılarak bulunabilir.
İşyeri tehlike sınıfları ve sektörler:
- Az Tehlikeli: Büro hizmetleri, gıda ve perakende sektöründe faaliyet gösteren işletmeler
- Tehlikeli: İmalat sektörü
- Çok Tehlikeli: İnşaat, Madencilik ve Tersane sektörleri
E-Ticaret NACE Kodu
E-ticaret yapmak isteyenlerin vergi dairesinden NACE kodu almaları zorunludur. E-ticaret için NACE faaliyet kodu: “47.91.14 - Radyo, Televizyon, Posta Yoluyla veya İnternet Üzerinden Yapılan Perakende Ticaret”, olarak belirlenmiştir.
