Tahakkuk nedir?

Tahakkuk gerçekleşme demektir. Tahakkuk kelimesi daha çok bir muhasebe terimi olarak kullanılmaktadır, Bir borcun veya bir ödemenin veya bir alacağın belgelere dayalı olarak kesinleşmesi yani tahsil edilebilir veya ödenebilir hale gelmesine tahakkuk adı verilir. Örneğin; vergi tahakkuku, SGK primi tahakkuku gibi. Mükellefin beyanlarına ve ibraz ettiği belgelere dayanılarak ayrıntılı bir şekilde hesaplanan ve belgelendirilen vergi tutarı tahakkuk etmiş yani belirtilen tarihte ödenmesi zorunlu hale gelmiş bir vergidir.

Tahakkuk kelimesi günlük hayatta çoğunlukla vergi borcu veya SGK prim borçları ile ilgili olarak karşımıza çıkar. Vergi açısından tahakkuk tanımına bakarsak, Vergi Usul Kanunu’da verginin tahakkuku “tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi gereken bir safhaya gelmesi”, olarak açıklanmaktadır.

Tahakkuk Etmek Ne Demek?

Tahakkuk etmek gerçekleşmek demektir. Tahakkuk etmiş bir vergi veya borç geçerli belgelere dayalı bir şekilde ve ayrıntılı olarak hesaplanmış ve ödenebilir hale gelmiş vergi veya borç tutarı demektir.

Neden Tahakkuk Etmek Gerekiyor?

Herhangi bir alacağın tahsil edilebilir duruma gelmesi veya bir borcun ödenme aşamasına gelmesi için öncelikle kesinleşmesi yani tahhakkuk etmesi ve kayıtlara geçirilmesi gereklidir. Örneğin bir vergi borcunun mükelleften tahsil edilebilmesi için mükellefin vergi dairesine verdiği beyannameye dayanarak ve mevzuata uygun şeklide tahakkuk işleminin yapılması ve tahakkuk eden vergi tutarının, verginin mükellefine tahakkuk fişi ile bildirilmesi gerekir.

Tarh Nedir?

Tarh’ın kelime anlamı çıkartma olmakla birlikte genellikle vergi terminolojisinde kullanılan bir terimdir. Vergi tarhı, kanunlarla belirlenen matrahlar ve oranlar üzerinden vergi alacağının vergi dairelerince hesaplanması demektir. Vergi Usul Kanunu’na göre vergi tarhı dört şekilde yapılır:

• Beyannameyle ile Tarh: Mükelleflerin ödemekle yükümlü oldukları vergileri kendilerinin hesaplayarak vergi dairelerine beyanname ile bildirmeleri esasına dayanır.
• İkmalen Tarh: Tarh edilmiş olan bir verginin kayıtlar incelendiğinde eksik hesaplandığının tespit edilmesi ve ilave vergi borcu çıkması durumunda başvurulur.
• Resen Tarh: Mükellefin elinde belge olmaması durumunda ödenmesi gereken verginin yetkili makamların takdirine göre belirlenmesidir.
• İdarece Tarh: Vergi mükellefinin, kanunda belirtilen tarihlerde vergi beyannamesini vergi dairesine iletmemesi halinde vergi dairesinin mükellefin ödemesi gereken vergiyi kendi esaslarına göre hesaplamasıdır. Bu durumda vergi borcuna ek olarak vergi ziyaı cezası, gecikme cezası ve faizi gibi ilave yükümlülükler oluşur.

Tebliğ Nedir?

Tebliğ, bildiri anlamına gelir. Tebligat, tebligat yapmak veya tebliğ etmek biçimlerinde de kullanılır. Tebligat bildirimler, tebliğ etmek ise haber vermek veya bildirmek anlamlarına gelir. Tebliğ kelimesi daha çok resmi makamlar tarafından yapılan bildirimler için kullanılır.

Örneğin; vergi daireleri mükelleflere vergi borçları ile ilgili yazılı bildirimde bulunur yani tebligat yaparlar veya bankalar temerrüde düşen alacaklarını tahsil etmek için noter aracılığıyla borçluya bildirimde bulunur yani tebligat gönderirler.

Tahsil Nedir?

Bir alacağın borçlusundan nakden teslim alınması işlemidir. Tahakkuk eden vergi, mükellef tarafından usulune uygun olarak ödendiğinde tahsil edilmiş olur.

Mahsup Ne Demek?

Mahsup hesaplanmış veya hesaba işlenmiş anlamlarına gelir. Ticari işlemlerde ve muhasebede bir geçek veya tüzel kişinin bir işlemden doğan borcunun bir başka işlemden doğan alacağından düşülmesi anlamında kullanılır.

Tahsilat Nedir?

Tahsilat, tahsil kelimesinin çoğuludur. Borçların nakden alınması işlemini genel olarak ifade etmek için kullanılır.

Tahakkuk Fişi Nedir?

Vergi daireleri, SGK ve diğer devlet kurumları tarafından, bu kurumlara yapılacak tahakkuk eden ödemelerin tahsilatı için düzenlenen bir tür ödeme belgesidir. Mükellef veya borçlu, tahakkuk fişinde belirtilen vergi /ceza veya SGK primi tutarını yine tahakkuk fişinde belirtilen son ödeme tarihinde ödemekle yükümlüdür. Örneğin vergi tahakkuk fişi, vergi dairesi tarafından mükellefin vergi dairesine ilettiği vergi beyannamesine göre düzenlenen belgedir. Mükellefler, internet bankacılığı üzerinden tahakkuk fişi numarasını girerek ödeme yapabilirler. Tahakkuk fişi tahakkuk eden ödemenin türüne göre farklılık gösterebilir. Örneğin kurumlar vergisi tahakkuk fişi üzerinde aşağıdaki bilgiler bulunur:

• Düzenlenme Tarihi
• Tahakkuk Fişi Numarası
• Tahakkuk Eden Verginin veya Cezanın Türü veya SGK Prim Borcu
• İlgili Vergi Dairesi / Kurumun Numarası
• Vergi Beyannamesinin Tarihi
• Mükellefin Adı Soyadı ve Vergi Numarası
• Vergi Matrahı
• Vergi Oranı
• Vergi Tutarı
• Son Ödeme Tarihi
• Verginin Ait Olduğu Dönem
• Beyanname Ücreti

Tahakkuk Fişi Numarası Nasıl Öğrenilir?

Tahakkuk fişleri ilgili kurumun internet sitesinden görüntülenebilir. Örneğin SGK Primleri tahakkuk fişleri sgk.gov.tr sitesinden, vergi dairelerine ödenecek her türlü vergi ve cezalar gib.gov.tr adreslerinden mükellef numarası, TC kimlik nosu, şifre girilerek görüntülenebilmektedir.

Tahakkuk Fişi Ödeme

Tahakkuk fişleri, tahakkuk fişini düzenleyen kurumların, varsa, veznelerinden ödenebileceği gibi banka şubelerinden, ATM’lerden, internet bankacılığı ve mobil bankacılık uygulamaları üzerinden de ödenebilmektedir. Tahakkuk fişinde belirtilen tutarı ödemek için tahakkuk fişini ilgili kurumun veznesine veya bankaya ibraz etmek veya ATM’ler, internet bankacılığı veya mobil bankaclılık uygulamaları üzerinden ilgili kurum ödemesi seçeneği tıklandıktan sonra tahakuk fişi numarasını girmek gereklidir.

SGK Tahakkuk Ödeme

Şirketler çalıştırdıkları elemanların SGK bildirimlerini izleyen ayın 23’üne kadar SGK’ya elektronik ortamda iletmek zorundadırlar. Bildirimleri SGK’ya ilettikten sonra işverenler yine SGK’nin internet sitesi üzerinden üretilen tahakkuk fişlerini alarak tahakkuk eden prim ödemelerini ay sonuna kadar yapmakla yükümlüdürler. SGK tahakkuk ödemelerinin yapılabildiği kanallar:

• Banka vezneleri
• İnternet Bankacılığı
• E-devlet web sitesi

Mahsup Fişi Nedir?

Mahsup fişi kurumların muhasebe birimleri tarafından hesaplar arasında yapılan giriş ve çıkışlar için düzenlenen bir belgedir. Mahsup fişinde, açıklama, borç ve alacak sütunları bulunur. Açıklama sütununa yapılan işlemle ilgili olarak borçlandırılan ve alakalandırılan hesapların kodu ve adı yazılır. İşlem tutarı, ilgili işlem sonucunda borçlandırılan hesabın karşısına borç sütununa ve alacaklandırılan hesabın karşısına alacak sütununa yazılır.

Ücret Tahakkuk Kaydı Nasıl Yapılır?

Kurumlar, tahakkuk eden brüt personel ücretlerinden yasal kesintileri düştükten sonra kalan net ücreti çalışanlarının hesaplarına yatırmakla yükümlüdürler. Brüt Ücretlerden, SGK İşçi payı, işsizlik sigortası işçi payı, AGİ (asgari geçim indirimi), gelir vergisi damga vergisi kesintileri yasal oranlara göre hesaplanır ve toplam tutar çalışanın brüt ücretinden kesilir. Brüt çalışan ücreti, kesintiler ve net ücretin muhasebe kayıtlarının nasıl yapıldığını aşağıdaki örnekte görebilirsiniz.

Örnek: 5,000 TL brüt ücret alan bekâr ve çocuksuz bir personele yasal kesintilerden sonra 3,726,12 TL net ücret ödendiğini varsayalım. Söz konusu ücretliye ödenen brüt ücret tahakkukunun muhasebe kaydı şu şekilde yapılır:

Aralık 2019 Brüt Ücret Tahakkuku Muhasebe Kaydı

Makalede Geçen Terimler ve Anlamları

Mükellef Ne Demek?

Bir şeyi yapmak veya yerine getirmekle yükümlü anlamına gelen mükellef aynı zamanda eksiksiz ve özenle hazırlamış demektir.

Vergi Mükellefi Ne Demek?

Vergi Usul Kanununa göre kendisine vergi borcu yüklenen ve vergi ödemekle yükümlü gerçek ve tüzel kişilere vergi mükellefi adı verilir.

Beyan Etmek Ne Demek?

Beyan etmek, bildirmek, açıklamak, söylemek, bildirimde bulunmak anlamlarına gelir. Örneğin Mal beyanı, bir kişinin mal varlığını yazılı olarak açıklamasıdır. Hukuk terminolojisinde, yazılı beyan ve sözlü beyan olarak iki şekilde beyan yapılabilir. Yazılı olarak veya hazır bir form doldurularak yetkili birimlere veya resmi makamlara yapılan bidirimlere beyanname adı verilir, örneğin gümrük beyannamesi, geçici vergi beyannamesi gibi.