Geçmişte yaşanan krizlerden önce yükselerek öncü bir sinyal veren altın/petrol rasyosu, özellikle Orta Doğu’da yaşanan gelişmelerle birlikte pandemi sonrası en yüksek seviyeye çıktı.
İsrail’in Lübnan’da gerçekleştirdiği askeri saldırıların sonucunda Orta Doğu’da daha da tırmanan gerilimin şüphesiz ki küresel ekonomi ve yatırım araçları üzerinde de etkileri oluyor. Bu etkilerin başında ise emtia fiyatlarındaki dalgalanma geliyor. Birinci yılına yaklaştığımız savaşın çıkışından bu yana petrol fiyatı ortalama yüzde 20 gerilerken altın, gümüş ve bakır gibi değerli metallerin fiyatlarında ise artışlar gözleniyor.
Yaşanan bu gelişmeler altın/petrol rasyosunu artırırken yıllık ortalaması 16 civarında olan rasyo 40 seviyelerine yaklaştı. Önceki dönemlerde rasyoda görülen bu artışlar yaşanacak krizlerin habercisi olduğundan, görülen bu değişimin yine bir kriz sinyali verip vermediği merak konusu.
Altın ve petrol fiyatları arasındaki ilişki
Altın/petrol rasyosu, altını ham petrol açısından analiz etmenin popüler yollarından birisidir. Altının ons fiyatının bir varil ham petrol fiyatına bölünmesi ile hesaplanan bu oran, bir ons altın ile kaç varil ham petrol satın alınabileceğini gösterir.
Geçmişe bakıldığında altın/petrol rasyonusun tarihin büyük kısmında 10 ila 30 arasında olduğu görülmüştür. Hatta yukarıda da belirtildiği üzere rasyonun yıllık ortalaması genellikle 16 seviyesinde seyretmiştir. Altının petrole göre daha pahalı olduğuna dair kabul, rasyonun 30 seviyesinin üzerine çıkması ile başlar ve bu durum alarm çanlarının çalmaya başladığına işaret eder.
Daha önce görülen krizler, altın/petrol rasyosunun yükseldiği dönemlerde görülmüştür. Örnek vermek gerekirse 1990’lı yıllardaki Latin Amerika Krizi, 1997 Asya Döviz Krizi, 2008 Global Finansal Krizi ve 2009 AB Borç Krizi öncesinde 40 seviyesine yaklaşan altın/petrol rasyosu kriz dönemlerinde bu seviyenin de üzerine çıkmakla birlikte öncesindeki bu yükselişler krizin adeta habericisi olmuştur. Covid-19 pandemisi zamanında ise rasyo yine yükselmiş, pandeminin en kötü ayı olan 2020 yılının nisan ayında 91 ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Rasyo daha sonra mayıs ayında yaklaşık yarı yarıya gerileyerek 46,62 seviyesine inmiştir. Sonrasında ise düşüş normal kabul edilebilecek seviyelere kadar devam etmiştir.
Şu sıralar ise rasyo pandemi sonrası en yüksek seviyesine yeniden yükseldi. Rasyonun 40 seviyesine yaklaşmasının ardından son 2023 yılı ekim ayından bu yana Orta Doğu’da devam eden jeopolitik krizle birlikte körüklenen piyasa koşullarının yeni bir krize gebe olup olmadığı tartışmaları gündeme geldi.
Altın/petrol rasyosunun kriz turnusolu olarak dikkate alınmasının sebebi
Altın/petrol rasyosunun adeta bir finansal kriz turnusolu gibi görev yapmasının ve olası krizlerden önce ivmeli bir yükseliş kaydetmesinin sebebi aslında petrol ve altının bir yatırım aracı olarak taşıdığı özelliklerde gizli.
Zira petrol fiyatları, doğası gereği ekonomik büyümenin güçsüz olduğu ve yatırımcıların endişeli olduğu zaman dilimlerinde düşerken aynı dönemde yatırımcıların güvenli liman arayışı ile altına yönelmesi altın fiyatını artırıyor ve bu sebeple iki emtianın fiyatı arasındaki makas da genişliyor.
Makas daha da açılır mı?
Altın ilerleyişine emin adımlarla devam ediyor. Bank of America (BofA) ons fiyatı son 1 sene içerisinde yüzde 45 ve son 1 ay içerisinde ise yüzde 6’dan fazla artan değerli metalin ons fiyatının gelecek yıl 3 bin dolar seviyesine yükseleceğini öngördü.
Bunun yanında varil fiyatı son 1 senede yüzde 22,50 ve son 1 ayda da yüzde 9’a yakın düşen ham petrolün ve son 1 yılda yüzde 20, son 1 ayda ise yüzde 8 gerileyen brent petrolün geleceğinde ise Çin’in ne yapacağı önem teşkil ediyor. Zira OPEC+ ülkelerinin en büyük ithalatçısı olan Çin'deki ekonomik yavaşlamayla birlikte, düşük talep şu anda jeopolitik gerginliğin etkilerini dengeliyor.
