Enflasyonist baskıların ve Türk lirasının değer kaybının devam ettiği mevcut ortamda asgari ücretin alım gücünün de yıldan yıla düştüğü görülüyor. İşte asgari ücretin son 20 yılda cumhuriyet altını karşısındaki performansı..
2025 yılında uygulanacak olan asgari ücret ile ilgili olarak taraflar arasındaki görüşmeler bugün başlayacak. İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2025'te geçerli olacak asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında ilk toplantısını saat 16.00'da gerçekleştirecek. Belirlenecek olan asgari ücret, yedi milyon çalışanı direkt olarak, toplumun büyük bir kesimini ise dolaylı yoldan etkileyecek.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde toplanacak on beş kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonunda işverenleri Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), işçileri ise en fazla üyeye sahip konfederasyon konumunda olan TÜRK-İŞ temsil edecek. TÜRK-İŞ’in beş temsilcisinden dördünü işçiler oluşturacak.
Son 20 yılda asgari ücretin altın alım gücü nasıl değişti?
Müzakereler öncesinde ise enflasyonist baskıların ve Türk lirasının değer kaybının devam ettiği mevcut ortamda, asgari ücretin alım gücünün de yıldan yıla düştüğü görülürken, asgari ücretin yalnızca döviz karşısında değil altın karşısında da değer kaybettiği dikkati çekiyor.
TCMB verilerine göre 2003 yılında yıllık net asgari ücret miktarı ile 25,4 cumhuriyet altını alınabiliyordu. Paradan altı sıfırın ilk kez atıldığı 2005 yılında yıllık net asgari ücret 4 bin 200 lira seviyesine çıkarıldı. 2005 yılında bu miktar ile 31,5 cumhuriyet altını alınabiliyordu. 2005 yılındaki asgari ücret aynı zamanda altın alım gücü açısından en yüksek alım gücünün olduğu yıla işaret ediyordu.
2005 yılının ardından yıllık net asgari ücretin altın alım gücü ise düşüşe geçti. 2006 yılında 23,6 cumhuriyet altınına tekabül eden asgari ücret 2007 yılında 24,2 cumhuriyet altını seviyesine çıksa da 2008 yılında yeniden 23,6 cumhuriyet altını seviyesine düştü. Bunun ardından 2009 yılında önce 19,3 cumhuriyet altınına tekabül etmeye başlayan net asgari ücret 2010 yılında 17,3 cumhuriyet altınına, 2011 yılında 13,2 cumhuriyet altınına, 2012 yılında ise 13 cumhuriyet altınına denk geliyordu.
2013-2016 yılları arasında ise asgari ücretin alım gücünde artış yaşandı. Buna göre 2013 yılında yıllık net asgari ücret 15,8 cumhuriyet altınına denk geliyorken; 2014 yılında 17,1, 2015 yılında 16,9, 2016 yılında ise 19,3 altına denk gelmekteydi. Bundan sonraki süreçte ise alım gücünde yeniden bir azalma yaşandığına şahit olduk.
2017 yılında yıllık net asgari ücret ile 17 cumhuriyet altını alınabiliyor iken 2018 yılına geldiğimizde bu sayı 14,1 cumhuriyet altınına, 2019 yılına geldiğimizde ise 13,8 cumhuriyet altınına geriledi.
2020 yılı ve sonrasında düşüş derinleşti
2020 yılında yıllık net asgari ücretle alınabilen cumhuriyet altını sayısı 10,3’e düşerken bu sayı 2021 yılında 9,6 seviyesine düştü. Asgari ücret yüksek enflasyon sebebiyle 2022 ve 2023 yıllarında ikişer kez belirlendi. Bu durum elbette alım gücünün de düşüşüyle sonuçlandı. 2022 yılında yıllık net asgari ücret 8,9 cumhuriyet altınına dek geriledi. 2023 yılında asgari ücrete yapılan ilk artışın ardından yıllık asgari ücretle 11,8 cumhuriyet altını alınabiliyorken 2023 yılı sonunda bu sayı yeniden 9,5 seviyesine düştü.
Kaynak: DİSK
2024 yılına bakıldığında alım gücündeki düşüşün devam ettiği görüldü. Net asgari ücret 2024 yılı başında yaklaşık yüzde 40’lık bir zam ile mevcut seviye olan aylık 17 bin 2 lira seviyesine, yıllık 204 bin 24 lira seviyesine çekilmişti. Sene başında bu miktarla 15 cumhuriyet altını alınabiliyorken şu anda 10 cumhuriyet altını alınabiliyor.
