2025 asgari ücret görüşmelerinin başlamasına sayılı gün kala, asgari ücretlinin son yıllarda konut alım gücünün nasıl değişim gösterdiğini mercek altına aldık.
2025 yılında uygulanacak olan asgari ücret, ilerleyen günlerde başlayacak müzakereler sonucunda işçi ve işveren kesimlerinin de katılımıyla belirlenecek. Belirlenecek artış oranı kapsamında tüm asgari ücretlilerin yeni yılda alacağı maaş netleşmiş olacak. Asgari ücretliler dışında bu zam çok sayıda özel sektör çalışanının da maaşı üzerinde etkili olacak.
Asgari ücrete yapılan son zam ise geçtiğimiz yılın aralık ayında açıklanmıştı. 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere asgari ücrete yüzde 49 artış yapılırken brüt asgari ücret 20 bin 2 TL net asgari ücret ise 17 bin 2 TL olarak belirlenmişti. Beklentilerin aksine temmuz ayında asgari ücrete herhangi bir ara zam yapılmamış ve çalışanların zam umutları aralık ayına kalmıştı.
Asgari ücretin tespit edilmesinin ardından açıklanan açlık ve yoksulluk sınırına bakıldığında ise asgari ücretin yalnızca 2024 yılının ilk üç ayında açlık sınırının üzerinde tutunabildiği görüldü. Öte yandan asgari ücret yıl boyunca yoksulluk sınırının oldukça altında kaldı.
Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) tarafından açıklanan son veriler olan 2024 yılı eylül ayı verilerine göre eylülde açlık sınırı 19 bin 830 TL, yoksulluk sınırı da 64 bin 595 TL seviyesinde tespit edildi.
Konut fiyatları asgari ücret karşılaştırması
Konut fiyatları bazında bir karşılaştırma yapıldığında ise aylık net asgari ücret ve konut fiyatları arasındaki makasın zaman içerisinde açıldığı görüldü. Buna göre 2018 - 2020 yılları arasındaki dönemde bu makas daha az iken, 2021 yılında ve 2022 Ocak - Haziran döneminde birim konut fiyatının (TL/m2) aylık net asgari ücretin iki katından daha fazla olduğu tespit edildi.
Rakamlar, 2022 Temmuz - Aralık döneminde ise birim konut fiyatın aylık net asgari ücretin üç katından daha fazla hale geldiğine işaret etti. 2023 yılının ilk yarısında birim konut fiyat net asgari ücretin iki katından biraz az iken, ikinci yarıda yeniden net asgari ücretin iki katından daha fazla oldu.
2024 yılına bakıldığında ise birim konut fiyatının net asgari ücretin iki katından biraz az olduğu görüldü.
*2016 yılından itibaren yılda bir kez belirlenen asgari ücret yüksek enflasyon sebebiyle 2022 ve 2023 yıllarında 2. kez, 2024 yılında yeniden bir kez belirlenmiştir.
Kabaca bir hesapla, 2018 yılında net asgari ücretle çalışan bir kişi 100 m2 bir konut satın alabilmek için 144 ay, 2023 yılı ikinci çeyreğinde ise 191 ay çalışmak zorundaydı.
2024 yılında konut fiyatlarında yaşanan reel gerileme ise bu sürenin şu an 190 aya inmesine sebep oldu.
Yani diğer tüm harcamalar hesaplama dışında tutulup net asgari ücretin tamamının konut için biriktirildiği düşünüldüğünde asgari ücretli yaklaşık 16 yıl sonra konuta erişim sağlayabiliyor.
