Geçtiğimiz hafta Fed ve ECB’nin aldığı faiz artırım kararlarının ardından bu öğleden sonra BoE’nin faiz kararı açıklanacak.
Geçtiğimiz hafta Amerikan Merkez Bankası (Fed) ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) temmuz ayı faiz kararlarını açıklamış ve her iki merkez bankası da 25’er baz puanlık artışlar ile faizleri tarihlerindeki en yüksek seviyeye çıkarmıştı.
Bu iki merkez bankasının ardından İngiltere Merkez Bankası (Bank of England - BoE) da bu öğleden sonra temmuz ayı faiz kararını açıklayacak.
Peki bu üç büyük merkez bankasının faiz döngüsünde izledikleri yol haritasının karşılaştırması, izlenen politikalar hakkında bize neler söylüyor?
Amerikan Merkez Bankası (Fed)
Fed, faiz artışlarına 2022 yılının Mart ayında başladı. Faiz artış döngüsüne başlamadan önce faizi 2020 yılının Mart ayından beri yüzde 0,25 seviyesinde tutan Fed, 2022 yılının Şubat ayında Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması ile başlayan savaş sonrası enerji fiyatlarının artması ve bununla birlikte yaşanan tedarik krizinin etkisiyle 2022 yılının Mart ayında önce 25 baz puanlık faiz artışı ile faizi 0,50 seviyesine çıkardı. Sonrasında ise Mayıs 2022 toplantısında 50 baz puanlık faiz artışı gerçekleştiren Fed, haziran toplantısında da 75 baz puanlık faiz artışı gerçekleştirdi.
Fed daha sonra kasım ayına dek bunu izleyen üç toplantıda 75’er baz puanlık faiz artış kararı aldı. Bu toplantıların ardından frene basan Fed, aralık ayında 50 baz puan; 2023 yılının Şubat, Mart ve Mayıs aylarında ise 25’er baz puanlık faiz artışı gerçekleştirdi.
Fed, haziran ayı toplantısında ise önceki faiz artışlarının etkilerini görmek adına faiz artışına ara verdi ve daha sonra temmuz ayı toplantısında tekrardan 25 baz puanlık bir faiz artışıyla faizi yüzde 5,50 seviyesine çıkardı.
2022 yılının Mart ayından bu yana toplam 525 baz puanlık faiz artışı gerçekleştirilen ABD’de haziran ayında aylık tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yüzde 0,2, yıllık TÜFE ise yüzde 3 seviyesinde bulunuyor.
Avrupa Merkez Bankası (ECB)
Yaşanan politik ve ekonomik gelişmeler ile artan enflasyona geç reaksiyon göstermekle eleştirilen ECB, 2022 yılının Temmuz ayı toplantısına dek faiz artışı gerçekleştirmedi. Bundan önceki süreçte de 2016 yılının Mart ayından 2022 yılının Temmuz ayına dek faizler yüzde 0 seviyesinde sabit kalmıştı.
Temmuz 2022’de 50 baz puanlık faiz artışı ile döngüye başlayan ECB, 2022 yılının Eylül ve Ekim aylarında 75’er baz puanlık faiz artışları gerçekleştirdikten sonra 2022 yılının Aralık toplantısında ve 2023 yılının Şubat ve Mart toplantılarında 50’şer baz puanlık artış kararı aldı.
Daha sonra faiz artış porsiyonlarını 25 baz puana indiren ECB, bu yılın Mayıs, Haziran ve Temmuz ayı toplantılarında 25’er baz puanlık faiz artışına gitti.
2022 yılının Temmuz ayından bu yana 425 baz puanlık faiz artışı gerçekleştirilen Euro Bölgesi’nde temmuz ayı aylık TÜFE ise yüzde eksi 0,1 olurken, yıllık TÜFE ise yüzde 5,3 seviyesinde bulunuyor.
İngiltere Merkez Bankası (BoE)
Brexit’in ardından ekonomisini toparlamaya çalışan Birleşik Krallık’ta BoE ise 2021 yılının Aralık ayından bu yana aralıksız şekilde faiz artırmasına rağmen enflasyon uzun süre çift hanelerde seyretti.
Son toplantıda sürpriz şekilde 50 baz puanlık artış gerçekleştiren BoE’nin politikaları sonucu yıllık enflasyon nisan ayından bu yana tek hanelerde kaldı. Aralık 2021’den bu yana toplamda 465 baz puanlık faiz artışı gerçekleştirilmiş olsa da, haziran ayında yıllık TÜFE yüzde 7,9, aylık TÜFE ise yüzde 0,1 seviyesinde bulunuyor.
Bugünkü faiz toplantısında ise BoE’nin 25 baz puan daha artış gerçekleştirerek faizleri 15 yılın en yüksek seviyesine çıkarması bekleniyor.
