Geçtiğimiz seneden bu yana enflasyonist baskılar küresel anlamda etkisini göstermeye devam ederken, dünyanın en büyük ekonomileri ve ülkemizde, 2023 yılına ait durumun karşılaştırmasını yaptığımızda ortaya nasıl bir tablo çıktığını gelin birlikte inceleyelim.
Amerika Birleşik Devletleri
Dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD’de sene başından bu yana enflasyonun seyri dikkate alındığında, Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) uzun süreli faiz artış döngüsü ve sıkı para politikasına karşın yıllık manşet ve çekirdek tüketici fiyat endeksi (TÜFE) oranının Fed’in hedefi olan yüzde 2 seviyesinden hayli yukarıda olduğu görülüyor.
Aylık manşet ve çekirdek enflasyon oranları ise artışını sürdürüyor. Enflasyonun henüz istenilen şekilde kontrol altına alınamamış olmasından dolayı, Fed’in temmuz ayı toplantısında ise bir aylık aranın ardından faizleri yeniden 25 baz puan artırması bekleniyor.
Euro Bölgesi
Euro Bölgesi enflasyon rakamları da, tıpkı ABD’de olduğu gibi Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) ulaşmak istediği hedef olan yüzde 2 seviyesinin çok üzerinde bulunuyor. Özellikle yapışkan çekirdek enflasyon ECB’nin toplantılarında bir süredir dikkat çektiği ve enflasyon görünümünde önem atfettiği kalemlerden bir tanesi. Bu hafta açıklanan haziran ayı enflasyon rakamları nihai okumasında revize oranlarının beklentileri aşmasıyla ise ECB’nin bir sonraki para politikası toplantısında faiz artış döngüsüne devam etmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Çin Halk Cumhuriyeti
Küresel anlamda enflasyonist baskıların yaşandığı bu dönemde Çin’de ise tam tersi bir durum görülüyor. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi, diğer ülke ekonomilerinin tersine deflasyon tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor. Fiyatlarda sürekli yaşanan düşüş olarak tanımlanabilecek deflasyon, fiyatların daha da düşeceği beklentisi sonucu fiyatı düşen mal ve hizmetlere talebin de düşmesiyle mal veya hizmetin alıcı bulamaması tehlikesini de beraberinde getiriyor. Çin’de deflasyonist baskıların yanında yüksek genç nüfus işsizliği ve geçtiğimiz hafta açıklanan haziran ayı ticaret verilerinin de tatmin edici gelmemesi sebebiyle ülkede mevcut tablo çok olumlu değerlendirilmiyor.
Japonya
Diğer merkez bankalarının aksine, ultra düşük faiz politikası izleyen Japonya Merkez Bankası (Bank of Japan - BoJ) ise izlediği ultra gevşek para politikasıyla kırılgan ekonomik toparlanmayı desteklemeyi hedefliyor. Japonya’da da mevcut enflasyon oranları merkez bankasının yüzde 2’lik beklentisinin oldukça üzerinde bulunuyor. Japonya Merkez Bankası’nın faiz oranı da 2016 yılının eylül ayından bu yana yüzde eksi 0,1 seviyesinde sabitlenmiş durumda.
Hindistan
Hindistan’da enflasyon, baz etkisi ile mayıs ayına kadar düştükten sonra haziran ayında yönünü yeniden yukarı çevirdi. İki ayda bir gerçekleşen para politikası toplantılarının ardından faiz kararını açıklayan Hindistan Merkez Bankası ise 2022 yılının Mayıs ayında başladığı faiz artış döngüsüne sürpriz bir şekilde bu yılın nisan ayında ara vermişti. Sonrasında haziran ayında gerçekleşen para politikası toplantısında da faiz oranı yüzde 6,5’te sabit bırakıldı.
Birleşik Krallık
Brexit’in ardından ekonomisini toparlamaya çalışan Birleşik Krallık’ta, İngiltere Merkez Bankası’nın (Bank of England - BoE) 2021 yılının Aralık ayından bu yana aralıksız şekilde faiz artırmasına rağmen enflasyon uzun süre çift hanelerde seyretti. Son toplantıda sürpriz şekilde 50 baz puanlık artış gerçekleştiren BoE’nin politikaları sonucu yıllık enflasyon nisan ayından bu yana tek hanelerde kaldı. Fakat enflasyon yine de BoE’nin hedefinin hayli üzerinde seyrediyor.
Türkiye
Türkiye’de enflasyon rakamlarının yukarıda sıralanan ülkelere nazaran hayli yüksek olduğunu söylemek mümkün. Geçtiğimiz toplantıda faiz artış döngüsüne başlayan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), faizleri piyasa beklentilerinin altında tutmuştu. Bu ayki toplantıda da benzer bir tablo yaşandı. Piyasaların politika faizinin yüzde 15’ten yüzde 20’ye yükseltilmesini beklediği bir ortamda Kurul politika faizini yüzde 17,5 seviyesine çıkarma kararı aldı. Banka, karar metninde enflasyon ana eğiliminde yükselişin sürdüğüne dikkat çekti. TCMB geçtiğimiz hafta ise yıl sonuna ilişkin enflasyon beklentisinin yüzde 38,55'ten yüzde 43,82'ye, yıl sonu dolar/TL beklentisinin ise 26,18'den 28,46'ya çıktığını duyurmuştu.
