Gram altın fiyatlarında 1060 liradan başlayan düzeltme hareketi son 4 gündür etkili şekilde devam ediyor. Bu hafta Pazartesi gecesinden itibaren Dolar/TL’de yaşanan düzeltme hareketi ile gram altın fiyatları da uzun vadeli ortalamalarına yaklaşılmış oldu. Bu düşüş sonrası merakla beklediğim bir gelişmeye yine yeniden şahit olduk. Zirve fiyatlara yakın bölgelerden maliyetlenen yatırımcılar, terste kalmanın stresini yaşıyorlar. Peki, teknik hareketine 540 liradan başlayan ve neredeyse %100 yükselen bir yatırım aracında nasıl terste kalınabilir? Dilerseniz bu sorunun cevabını yatırım disiplini bakış açısı ile inceleyelim.
Gram altın grafiğini yakından incelediğimizde gram altının en son yaşadığımız yükseliş hareketi öncesindeki 6 ayda fiyatların yaklaşık 70 liralık bir bantta; ondan bir önceki 6 ayda ise yaklaşık 150 liralık bir bantta hareket ettiğini görüyoruz. Yatırımcıların büyük bir bölümü son 1 senede bu bahsedilen dar ya da geniş bant aralığında maliyetlenmiş ve gram altının yükseliş hareketini bekliyordu. Bundan yaklaşık 6 ay önce yatırımcının ilk hedefi eski zirve seviye olan 540 liraya ulaşmak yönündeydi. Bu seviye sonrasında ise oluşan fincan-kulp yapısının hedef bölgesi olan 680 lira seviyesi artık hedef haline gelmişti. Fakat, artan volatilite ve değişen algı ile yatırımcının hedef konsantrasyonu dağılmış oldu.
Yükselen bir fiyat hareketinde pozisyon alan yatırımcının stratejisi yoksa, artan volatilite ile zarar etmesi son derece olağan bir durumdur. Buradaki temel sorun yatırımcının stratejisini bırakıp, her gün daha fazla kazanma hırsına kapılmasıdır. Yatırımcı, her gün bir önceki gün pozisyon alsaydı ne kadar kazanabileceğini hesaplayarak beyninde sürekli bir çıpalama yapar. Bu durum “Anchoring Bias” olarak adlandırılır. Mevcut trende o denli güvenir ki, yatırım yapılmayan her günü bir kayıp olarak görmeye başlar. Bu nedenle de fiyatın yükselişe nereden başladığı, yükseldikçe oluşan yatırım riskleri v.b. gerçekler göz ardı edilerek yatırım yapılır. Muhtemelen 900-1000 TL bandında gram altın yatırımı yapan yatırımcı da bu bakış açısı ise yatırım kararı almıştır.
Burada dikkat edilmesi gereken en önemli gerçek yükselen fiyatlar ile yükselen risk unsurlarıdır. Gram altın her ne kadar %100 üzerinde bir yükseliş kaydetti ise de bu yükseliş lineer bir çizgi halinde değil, adeta parabolik bir şekilde yaşandı. Bu söz konusu parabolik yükseliş için Kasım ayında yayınladığım yazımda “Altın fiyatlarında köpürmeye dikkat” başlığı ile sizleri uyarmaya çalışmıştım. Parabolik yükselişler aslında yatırım aracının gerçeklerinden kopuk bir algı ortamının oluştuğunu bizlere gösterir. Yaşanan volatilite muhtemelen daha önce hiç yaşanmadığı bir seviyeye ulaşmıştır. Sağlıklı algıların bozulup, yerini kaygıların aldığı bir ortamda maalesef yükseliş trenini kaçırıyorum düşüncesi ile son zamanlarda yatırımcı olanlar bu durumdan olumsuz etkileniyorlar.
Bu tarz yükselişlerde yatırımcının en iyi dostu stratejisidir. Her gün değişen fiyatları izlerken değil, fiyatlardan uzak, sakin bir zaman diliminde oluşturduğunuz stratejiye ne pahasına olursa olsun bağlı kalmanız, kar ederken bir anda karlarınızın dramatik bir şekilde erimesine engel olur. Peki, gram altın yatırımı için bu stratejiler neler olabilirdi? Eğer stratejiniz 8 günlük hareketli ortalama kırıldığında satış yönünde olsaydı 830 lira seviyesinde stop olabilirdiniz. Stratejiniz ilk kez 1000’li seviyenin görülmesi halinde (psikolojik bariyer) satış yönünde olsaydı muhtemelen 990 lira seviyesinde pozisyonlarınızı realize edebilirdiniz. Yine stratejiniz uzun süre geçmekte zorlanılan 800 lira seviyesi aşağı yönde kırıldığında satış yönünde olsaydı muhtemelen 790 lira seviyesinde pozisyonlarınızı realize edebilirdiniz. Burada bahsedilen hiçbir strateji sizi tepe noktalara yakın bir noktada realize ettirmez. Çünkü bir yatırım aracının fiyat hareketlerinde tepe ve dip noktalarını tespit edebilmek neredeyse imkansızdır.
Peki, son olarak bu yükseliş hareketinden bile zarar eden yatırımcıların hissesine düşen temel ders nedir? Bir yatırım aracında yükseliş hareketinin başlangıç noktasından geçmişte görülmediği kadar yukarı doğru uzaklaşıldı ise, yatırım ortamlarında yükseliş hareketi artık sorgulanmadan kabul edildiyse, bir dönüş hareketi imkansız görülüyorsa, fiyat hareketinin bar boyları iyiden iyiye uzadıysa, oluşan fiyatlar ulasal/uluslararası basında haber niteliği taşımaya başladıysa bu yatırım aracı ne olursa olsun uzak durun. Çünkü yukarıda saydıklarıma şahit olurken siz pozisyonda değilseniz, bu treni çoktan kaçırmışsınız demektir ve bu nedenle pozisyonda olmamanın verdiği pişmanlıkla hareket etmek hemen hemen her zaman kazanç yerine zararla sonuçlanmaktadır.
Gelecek hafta ortasında yayınlayacağım bir yazı ile gram altında yaşanan bu harekete benzer başka yatırım araçlarındaki benzer hareketleri sizlerle paylaşıp, bu tarz yükseliş hareketlerinde zarar etmemenin teknik yaklaşımlarını sizlerle paylaşacağım.
Panik kararlar ile zarar etmemeniz dileğiyle.
