Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları’nın 7 Ekim 2023 cumartesi sabahı İsrail'in güneyindeki yerleşim yerlerine geniş çaplı saldırı başlatmasıyla başlayan gerginlik küresel ekonomide de etkilerini gösteriyor.
Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları’nın 7 Ekim 2023 sabahı İsrail'in güneyindeki yerleşim yerlerine geniş çaplı saldırı başlatması ve özellikle sivilleri katletmesi ile başlayan gerginlik, İsrail’in savaş hali ilan etmesi ve saldırılara Gazze’ye yönelik hava operasyonlarını sıkılaştırarak cevap vermesi ile savaş boyutu kazandı.
İsrail’in hedef gözetmeksizin gerçekleştirdiği hava saldırıları da Filistin kanadında sivil ölümlerine sebebiyet verdi. Tarafların yer yer karşı karşıya geldiği noktalarda sıcak çatışmalar yaşanırken, Hamas’ın roket saldırılarına İsrail hava saldırılarıyla karşılık vermeye devam ediyor.
Hamas güvenlik telleri kesilen sınırdan İsrail’e geçmeye devam ederken İsrail’den esir aldığı birçok rehineyi Filistin tarafına götürdü. Şu anki durumda İsrail topraklarında İzzeddin el-Kassam Tugayları’nın mensupları saldırılarına devam ederken abluka altındaki Gazze’de ise elektrik ve su İsrail tarafından kesilmiş durumda. Savaşa Hizbullah'ın da dahil olmasıyla çatışmanın bölgeye yayılmasından ve sivil kayıpların artmasından endişe ediliyor.
Türkiye ise baştan beri taraflara itidal çağrısı yaparken, sivil ölümlerinin önüne geçilmesi adına da esir değişimi dahil her türlü müzakere ve arabuluculuk faaliyetine hazır olduğunu ifade etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise dün iki devletin devlet başkanlarıyla verimli telefon görüşmeleri gerçekleştirdiğini duyurdu.
Yaşanan insani trajediden daha az önemli olsa da bölgenin jeopolitik konumu sebebiyle mevcut savaşın küresel piyasalar üzerinde de bir takım etkileri oldu:
Yatırımcılar tansiyonun daha da yükseleceği beklentisi ile güvenli liman arayışıyla dolar ve japon yenine yöneldi. Ancak dolar endeksi, günün ilerleyen saatlerinde gerileyerek 106 seviyesinin altına düştü. Euro, İngiliz sterlini ve riskli para birimleri değer kaybetti.
Altın da tıpkı dolar gibi yatırımcıların güvenli liman arayışında tercih edildi. Ons altın cuma gününe nazaran yaklaşık yüzde 1,1’lik artış ile haftanın ilk iş gününü 1861,51 dolar seviyesinde kapattı. Asya piyasalarının açılışında da yükselişini sürdürerek 1863 dolar seviyesinin üzerine çıktı. Ons altın için 1864 dolar seviyesi önemli bir direnç olarak dikkat çekiyor. 1864 dolar direnci aşıldığı takdirde ise değerli metalin 1877 - 1898 dolar aralığında bulunması uzmanların beklentisi. Yine ons altın için dikkat çeken destek noktaları ise 1844 dolar ve 1832 dolar.
Ülkemizde de altın, güvenli liman talebi ile rağbet görmesinin ardından yükselişe geçti. Gram altın, yüzde 2 civarı artışla 1659 lira seviyesinin üzerine çıktı.
İsrail para birimi şekel, dün Asya piyasalarının açılışının ardından yaklaşık yüzde 2 değer kaybetti. Bu gelişmenin ardından harekete geçen İsrail Merkez Bankası, kurdaki volatiliteye müdahale edebilmek adına 30 milyar dolarlık döviz satış programı açıkladı.
Bölgede gerginliğin tırmanmasının ardından petrol fiyatları yüzde 5’e kadar yükseldi, geçen haftaki kayıplarının bir kısmını telafi etti. ABD ham petrolünün (WTI) varil fiyatı 86 doları aşarken brent petrol varil fiyatı ise yüzde 4’ten fazla yükselerek 88,15 dolar seviyesine yükseldi.
ABD’li enerji şirketi Chevron, İsrail’in talebi ve güvenlik endişelerini gerekçe göstermesi ile bu ülke kıyılarında faaliyet gösteren Tamar doğal gaz sahasında üretimi durdurma kararı aldı. Yaşanan jeopolitik gerilim ve alınan bu kararın etkisiyle doğal gaz fiyatları yükselişe geçti. Avrupa’da megavatsaat başı gaz fiyatı cuma günkü kapanışa kıyasla yüzde 12,5 artış ile 43 euro olarak kaydedildi.
Savaşın kapsamının genişlemesi halinde ekonomi üzerindeki etkilerinin de büyümesi kuvvetle muhtemel bir durum olacaktır.
