Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) kasım ayı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısını bugün gerçekleştirecek ve kasım ayına ilişkin faiz kararını açıklayacak. Peki, karar sonrası borsayı neler bekliyor?
TCMB 2023 yılının haziran ayında başladığı faiz artış döngüsüne halen devam ediyor. Haziran ayı PPK öncesinde yüzde 8,5 seviyesinde sabit bırakılan politika faizi haziran ayından bu yana gerçekleştirilen toplam 2650 baz puanlık faiz artışıyla yüzde 35 seviyesine çekildi.
Yerli ve yabancı yatırımcılar kasım ayı PPK toplantısında ise TCMB’nin faiz artışına ara vermese de artış hızında frene basacağı ve 250 baz puanlık faiz artışı gerçekleştireceği konusunda bir beklenti içerisinde.
Uluslararası finans kuruluşlarının TCMB tahminine göz atıldığında benzer bir tablo dikkat çekiyor. Hollandalı dev banka ING’nin ekonomistleri geçen hafta yayımlanan raporda TCMB’nin kasım ayı toplantısında faiz artış hızında frene basarak 250 baz puanlık artış gerçekleştireceğini öngördü fakat ağustos ayından bu yana gerçekleşen güçlü sıkılaştırma hamleleri göz önüne alındığında faiz adına risklerin yukarı yönlü olduğu dipnotunu da düştü.
ABD’li yatırım bankası Morgan Stanley de benzer şekilde 250 baz puanlık bir faiz artışı öngördü. Morgan Stanley, bu tahmine gerekçe olarak para politikasının ortodoks hale gelmesini ve haziran ayından bu yana yapılan faiz artışlarının etkilerinin önümüzdeki aylarda daha belirgin hale gelecek olmasını gösterirken raporda ayrıca PPK açıklamaları ve kasım ayı başında gerçekleşen Enflasyon Raporu sunumunda TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan tarafından yapılan açıklamaların enflasyonla mücadele kapsamında yapılacak ek sıkılaştırmaların sinyali olduğu belirtildi.
Faiz artış dönemlerinde borsa nasıl hareket eder?
TCMB, faiz artış hamlelerine devam etse de Türkiye’de enflasyonist baskılar ve Türk lirasının değer kaybı henüz hız kesmiş değil. Yabancı yatırımcıların kendini güvensiz hissettiği böyle bir ortamda borsa biraz hız kesmiş de olsa, halen 8000 seviyesine çok yakın ve hayli yüksek bir seviyede seyretmekte. Peki, TCMB’nin faiz artışları da göz önüne alındığında, böyle bir ortamda borsanın kısa vadede nasıl hareket etmesi beklenmelidir?
İktisatçı Mahfi Eğilmez’in tanımına göre “Normal koşullarda faizler ve borsa ters orantılıdır; yani biri artarsa öbürü düşer. Ne var ki bunun da istisnaları var. Eğer borsadaki hisse senetlerinin değerleri, yabancı para cinsinden geçmiş değerlere göre düşük kalmışsa o zaman bu ters görünen durum ortaya çıkabilir. Kurların yükselmesi hisse senetlerinin yabancı para cinsinden daha da ucuzlamasına ve talebin artmasına yol açabilir.”
Kaynak Mahfi Eğilmez
Eğilmez’in verdiği bu örnekte ilk bakışta borsa ve faiz artışı doğru orantılı gibi görünüyor olsa da, dikkatli bakıldığında BIST 100’deki yükselişin faizlerin azaldığı 2017 yılında başladığı dikkat çekiyor. Dolayısıyla 2016 - 2017 döneminde sözü edilen ters orantı ilişkisinin görüldüğünü söylemek mümkün.
Kaynak: Doviz.com - BIST 100
Fakat yukarıdaki 6 aylık grafiğe bakıldığında ise borsanın TCMB’nin faiz artışına başladığı haziran ayından itibaren ekim ayı ortalarına dek yükselme trendinde olduğunu sonrasında da küçük çaplı artış ve azalışlarla 8000 seviyesini muhafaza ettiğini görmek mümkün. Faiz artışı yükselen kurlarla birlikte değerledirildiğinde Eğilmez’in sözünü ettiği istisna halinin burada vücut bulduğunu anlıyoruz: “Eğer borsadaki hisse senetlerinin değerleri, yabancı para cinsinden geçmiş değerlere göre düşük kalmışsa o zaman bu ters görünen durum ortaya çıkabilir.”
Şu dönemde yabancı yatırımcıların çıkmasıyla borsa ufak çapta bir durgunluk gösterse de kurdaki artış bir noktada yabancı yatırımcıyı borsaya çekecektir. Kur ve faiz artışının devam edeceğinin öngörüldüğü bir ortamda, borsanın da yükselmeye devam etmesini beklemek yerinde olacaktır. Kur artışı azalıp faiz indirimleri başlarsa borsa yine artacaktır. Dolayısıyla, BIST’in özellikle yerli yatırımcılar arasında gördüğü talep de göz önünde tutulduğunda, borsanın yükseliş eğilimini devam ettirmesi beklenebilir.
