Mevduat faizlerinin yukarı yönlü hareketine devam etmesi ile birlikte popülerliği de artarken bu durumun borsa, otomotiv ve gayrimenkul gibi yatırım araçlarına olan ilgiyi etkilemesi hayli mümkün görünüyor
Mevduat faizleri yukarı yönlü hareketine devam ederken bu sebeple vadeli mevduat hesaplarının popülerliği de artıyor. Böyle bir durumda, bundan önceki dönemde daha kârlı olan borsa, otomotiv ya da konut gibi bireysel yatırımların mevcut durumdan etkilenmesi kaçınılmaz olmakla birlikte, vadeli mevduat hesaplarının popülerliğinin daha da artması ve buna bağlı olarak harcama eğiliminin de düşmesi olası bir ihtimaldir.
Mevduat faizi nedir?
Bankalarca uygulanan faizler ikiye ayrılmaktadır. Bunlardan ilki kredi faizi, ikinci ise mevduat faizidir. İktisatçı Mahfi Eğilmez’in tanımına göre herhangi bir bankada bir mevduat hesabı açtırıp bu hesaba para yatırıldığında alınacak faizin adı mevduat faizidir. Mevduat da kendi içinde vadeli ve vadesiz mevduat olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Vadesiz mevduat hesaplarına bankalar tarafından faiz verilmezken vadeli mevduat hesapları ise vade ve yatırılan para miktarına bağlı olarak bir faiz getirisi getiriyorlar. Vadeli mevduat hesapları da kendi içinde şubeye gitmek suretiyle açılan mevduat hesapları ve şubeye gitmeden açılan elektronik mevduat (e-mevduat) hesapları olmak üzere ikiye ayrılırken bankalar e-mevduat hesaplarının yaygınlaşmasını desteklemek adına bu tarz hesaplara diğerine nazaran biraz daha yüksek faiz veriyorlar.
Mevduat faizleri neden yükseldi?
Kur Korumalı Mevduat (KKM) programından çıkışın başlaması ve artan bir ivmeyle devam etmesinin yanında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yürütülen politikaların geleneksel ekonomi politikalarına yaklaştırılma çabası bankacılık sektörüne yönelik regülasyonlarda sadeleşme adımları atılmasına sebep oldu. Atılan bu sadeleştirme adımları, önceki politikalar döneminde gerileyen Türk lirası mevduat faiz oranlarını hareketlendirdi.
2023 yılının eylül ayı sonunda başlayan süreçte mevduat faizleri önce bir haftada yüzde 35 seviyesinden yüzde 40 seviyesinin üzerine çıktı. Sonrasında ise artışına devam etti. 5 Ocak 2024 tarihi itibarıyla 32 gün vadeli en yüksek mevduat faizi oranı yıllık yüzde 47. Bu faiz oranı, 32 günlük vadeye yatırılan 100 bin TL için net faiz kazancının 3 bin 915 TL olacağı anlamında geliyor. Aynı şekilde 90 günlük vadede de yüzde 47 oranında yıllık faizle kazanç 11 bin 10 TL olarak göze çarpıyor. Mevduat faizinin 2024 yılı içinde yüzde 50 seviyesini de aşması bekleniyor.
Borsada son durum
Borsa İstanbul (BİST) geçtiğimiz günlerde yaşadığı düşüş trendinin ardından toparlanma emareleri gösterirken BİST 100 endeksi 5 Ocak 2023 işlem gününü yüzde 1,07’lik artışla 7 bin 628 seviyesinde kapattı. İçinde bulunduğumuz hafta yüzde 1,5 değer kazanan endeks, sınırlı yükselişle başladığı günü yatay devam ettirip kapanışa doğru yeniden yükseldi.
BİST özellikle bireysel yatırımcılar açısından popülerliğini devam ettirse de, 2023 yılı boyunca ortalığı kasıp kavuran halka arz taleplerinin ve kısa süreli alım-satımlarla kâr düşüncesinin, azalan risk iştahıyla da birlikte gerilediği görülüyor. Kuşkusuz bunda, geçtiğimiz haftalarda gerçekleşen üç halka arzda da hisselerin ikinci günden tavan bozması ve özellikle küçük yatırımcıları zarara uğratmasının etkisi de yadsınamaz.
Otomotiv sektörü
Otomobiller birincil bir ihtiyaca cevap verse de aynı zamanda birer yatırım aracı olarak da kullanılırlar. Özellikle Türkiye’de geçtiğimiz senelerde yaşanan “otomobillerin değerinin her geçen gün artması” olayı, kısa vadede alım ve satım sonucu para kazanma umuduyla özellikle ikinci el otomobilleri cazip bir yatırım aracı haline getirmişti. 2023 yılının sonuna doğru ikinci el araç piyasasındaki “balonun patlamasıyla” sıfır araç satışları ikinci el satışları geride bıraktı. 2023 yılı otomotiv sektörü için rekor yılı oldu.
Ancak sektör temsilcileri, 2024 yılında pazarın daralmasını bekliyor. Sektör temsilcilerine göre bu beklentilere son şeklini verecek unsur özellikle artışa devam etmesi beklenen mevduatlar olacak.
Gayrimenkul sektörü
Gayrimenkul, şüphesiz ki en çok tercih edilen yatırım araçlarından birisi. Ancak 2023 yılında görülen fahiş fiyatlar yatırımcıları bu yatırım aracından uzaklaştırırken kredi faizlerindeki artışla birlikte konut fiyatlarındaki düşüş de hızlandı.
2024 yılı için öngörüler, sektördeki fiyat düşüşünün devam edeceği ve azalması beklenen enflasyon ile alım gücünün artacağı; dolayısıyla gayrimenkulün tekrar yatırımcıların tercih edebileceği bir araca dönüşebileceği yönünde.
