Piyasalar, Moody’s tarafından bugün geç saatlerde açıklanması beklenen kredi notu kararına odaklandı. Peki, not artışı gelir mi, karar neden önemli? İşte karar öncesi bilinmesi gerekenler..
Bugün geç saatler itibarıyla uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Türkiye ile ilgili değerlendirme raporunu açıklayacak. Türkiye’nin kredi notunun da açıklanacağı bu değerlendirme, haftanın en önemli gelişmesi olarak piyasalarda merakla bekleniyor.
Moody’s 12 Ocak 2024 tarihinde yayımladığı son raporunda B3 olan kredi notunu sabit bırakmış fakat kredi notu görünümünü durağandan pozitife çıkarmıştı.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları ne iş yapar?
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları, ülkelerin ya da şirketlerin kredi değerliliğini ölçen ve söz konusu derecelendirmeleri gerçekleştirirken ülkelerin makro ekonomik göstergeleri üzerinden risk değerlendirmesi yapan kuruluşlardır.
Bu değerlendirmedeki ana amaç, o ülkedeki yatırım ortamının risk seviyesinin tespit edilmesidir. Yatırım ortamının risk seviyesinin belirlenmesinde uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarına güvenilmesinin sebebi bu kuruluşların, ilgili kurum veya ülkenin bütün iktisadî ve finansal yükümlülüklerini zamanında ve tam şekilde yerine getirme kapasitesini tespit edebilme ve değerlendirebilme yeterliliğine sahip, bu konuda uzmanlaşmış kuruluşlar olarak kabul edilmeleridir.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının kararları neden önemli?
Günümüzde pek çok kredi derecelendirme kuruluşu bulunmakla birlikte Moody’s, Standard & Poor’s ve Fitch Ratings kredi derecelendirme sektörünün üç hâkim kuruluşu olarak öne çıkıyor. Şöyle ki, 2023 yılı aralık ayında yayımlanan bir Euronews haberine göre söz konusu üç kuruluş ilgili sektörün yüzde 95’lik bir kısmını kontrol ediyor. Bu sebepten ötürü bu kuruluşlar yatırımcılar tarafından son derece yakından takip ediliyor, dolayısıyla bu kuruluşlarca verilen kredi notları da piyasalarda büyük ve önemli bir etkiye sahip oluyor.
Derecelendirmeler yapılırken nasıl bir yöntem izleniyor ve notlar nasıl veriliyor?
Ülkeler ülke ekonomisine yatırım yapması istenen yabancı sermayenin güven arayışını karşılamak amacıyla uluslararası kredi değerlendirme kuruluşlaryla kendi istekleriyle bir anlaşma gerçekleştirebilirler. Buna karşın bazı durumlarda da ülkeler istememesine rağmen dünya çapında yatırım gerçekleştiren şirketlerin talebiyle bir değerlendirme gerçekleşebilir.
Derecelendirmeler hesaplanırken değerlendirmeyi yapan kuruluşlar genellikle ekonomik ve politik riskleri gözden geçirir. Ekonomik risk değerlendirmesi büyüme oranı (gayri safi yurtiçi hasıla - GSYH), işsizlik ve enflasyon oranlarıı, cari işlemler dengesi, kamu borçlanmaları ve gibi makro ekonomik göstergelere bakılarak yapılırken; politik riskler ise siyasi istikrar, ülke içi siyasi dengeler, iktidar tarafından izlenen dış politika ve benzeri kriterler göz önünde tutularak belirlenir. Kararlar alınırken Ekonomik Özgürlük Endeksi de göz önünde bulundurulur, bu endeks bağımsız bir kuruluş olması gereken merkez bankasının kararlarını alırken ne denli bağımsız olduğunu ölçer.
Kredi derecelendirme kuruluşları penceresinden Türkiye
Kredi derecelendirme kuruluşlarının kredi notu ölçekleri farklı harfler yardımıyla ifade ediliyor.
Tabloda sarı ile gösterilmiş alanlar, bu üç kuruluşun Türkiye için verdiği son notları gösteriyor. Buna ek olarak ise kredi notu görünümü negatif, durağan ve pozitif olarak belirleniyor.
Fitch 2024 mart ayında Türkiye’nin kredi notunu B’den B+’ya yükseltirken, not görünümünü de pozitif olarak belirlemişti. S&P ise 2024 yılı mayıs ayında Türkiye’nin kredi notunu aynı şekilde B’den B+’ya yükseltirken, not görünümünü pozitif olarak korumuştu.
Not artışı gelir mi?
Piyasa aktörleri, Moody's notunun diğer kredi derecelendirme kuruluşlarının gerisinde kalması sebebiyle Türkiye'nin kredi notunun yükselebileceğini bildiriyor.
Ancak, artışın kademesine ilişkin farklı görüşler bulunuyor. Ağırlıklı görüş ise notun bir kademe artırılarak B3'ten B2'ye yükseltilmesi yönünde.
Öte yandan kredi derecelendirme kuruluşları takvimlerinde yer alan günlerde değerlendirme paylaşmayabiliyor.
