Mart ayının son günü gerçekleşen yerel seçimler, seçim öncesindeki ekonomik durumun seçim sonuçları üzerinde nasıl etkili olduğunu gösterdi.
Türkiye bir seçim sürecini daha geride bıraktı. 31 Mart 2024 tarihinde gerçekleşen yerel seçimler, henüz resmi sonuçlar alınmamış ve kimi yerlerde itirazlar devam ediyor olsa da, ülkenin büyük kısmında belirleyici bir tabloya erişti. Bu seçimleri son 20 yıldaki seçimlerden ayıran en büyük özellik, Adalet ve Kalkınma Partisinin kurulduğu günden bu yana ilk defa bir seçimlerde ikinci parti olması oldu. Seçimlerden birinci parti olarak ise Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) çıktı.
Geride bıraktığımız seçimlerin sonuçları ise ülke ekonomisi ile oldukça yakından ilişkiliydi. Bu ilişki, seçim öncesindeki mevcut ekonomik durumdan tutun da seçim sonrasında bizi nasıl değişiklikler bekleyebileceğine dair senaryolar olmak üzere her alanda kendini gösterdi.
Seçim öncesi tüketici güven endeksi düşmüştü
Seçim öncesinde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan tüketici güven endeksi seçmenin sandığa giderkenki ruh halini açıklamakta biraz olsun faydalı olabilir.
TÜİK, aylık bazda tüketici eğilim anket sonuçlarını kamuoyu ile paylaşmaktadır. TÜİK internet sitesinde yer alan açıklamaya göre bu anket ile “tüketicilerin maddi durum ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ile gelecek dönem beklentileri, harcama ve tasarruf eğilimleri ölçülmektedir. Anket sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi 0-200 aralığında değer alabilmektedir”. Bu noktada belirtmek gerekiyor ki tüketici güveninin olumlu ya da olumsuz sayılmasındaki sınır değeri 100’dür.
Bu anket bazında önceki seçimler karşılaştırıldığında bir farklılık göze çarpmaktadır. Adalet ve Kalkınma Partisinin, sonuçlarından memnun olmadığı, güç kaybettiği tüm seçimlerde tüketici güven endeksinin 90 değerinin altında olduğu görülmektedir. 31 Mart 2024 seçimlerinde de benzer bir tablo görülmüştür. Bu seçimler öncesinde açıklanan anket sonuçları tüketici güveninin 79,4 olduğunu göstermiştir. Bu veri, bu ve önceki seçim sonuçları ile birlikte okunduğunda tüketici güveninin seçimlerin sonuçları açısından oldukça belirleyici olduğunu göstermektedir.
CHP’li büyükşehirler GSYH’nin yüzde 66,5’ine tekabül ediyor
CHP, resmi olmayan seçim sonuçlarına göre seçimlerde Türkiye genelinde yüzde 37,76 oy alarak 14 büyükşehir ve 21 il belediye başkanlığı olmak üzere toplam 35 şehirde ve 337 ilçede zafere ulaştı. Bu sonuçlara birlikte CHP’li büyükşehir belediyelerin gayri safi yurtiçi hasıla içindeki payları yüzde 66,5’e yükseldi. Diğer il belediyeleri de eklendiğinde bu oran yüzde 80’e yaklaşmaktadır. Bu, yerel yönetimler bazında düşünüldüğünde hayli önemli bir sorumluluk ve ilginç bir gelişmedir.
Bu noktada belirtilmesi gereken önemli bir nokta da, CHP’nin İstanbul ve Ankara’da İl Meclisi çoğunluğunu da sağlamış olmasıdır. Bu çoğunluğun sağlanmış olması ile bütçe kabulü, imara ilişkin kararların alınması, belediye örgütlenme birimlerinin kurulup kaldırılması gibi kararlar başta olmak üzere İl Meclislerinde alınacak kararların daha kolay ve ivedilikle alınmasının önü açılmış oldu.
Belediyelerin kredi notu artırılmıştı
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye'nin kredi notunu artırmasını takiben mart ayının son haftasında 9 büyükşehir belediyesi için de kredi notunun yükseltilmesine karar vermişti. Bu not güncellemeleri, ilgili büyükşehir belediyelerinin ekonomik yönetimine ve mali disipline olan güvenin bir göstergesi olarak kabul ediliyor.
Ankara, Antalya, Bursa, İstanbul, İzmir, Manisa, Mersin, Muğla ve Konya büyükşehir belediyelerinin kredi notu "B"den "B+"ya çıkarıldı. Buna ek olarak Ankara, Antalya, Bursa, İzmir, Manisa ve Muğla'nın kredi notu görünümleri "pozitif", İstanbul, Konya ve Mersin'in görünümleri ise "durağan" olarak belirlendi. Adı geçen büyükşehir belediyelerinin Konya haricindeki tamamı 2029 yılına dek CHP’nin yönetiminde olacak.
Seçim sonrası dolar düştü, borsada bazı sektörler yükseldi
Seçim sonrasındaki ilk iş gününde liradaki pozitif görüntü ile dolar/TL değer kaybetti. Dolar/TL çaprazı 32,52 seviyesinden 31,92’ye dek düştü; fakat daha sonra dolar endeksinin güçlü verilerle desteklenmesi ile birlikte yeniden 32,30 seviyesine dek yükseldi. Borsa İstanbul’da ise seçim sonrasındaki ilk günde bankalar ve holding sektörü yükselirken çimento ve gayrimenkul sektörleri ise negatif ayrıştı.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise Orta Vadeli Program’a (OVP) ve mevcut ekonomi politikasına devam sinyali verdi. Gelişmeleri şekillendirecek en önemli veri olan mart ayı tüketici fiyat endeksi (TÜFE) verisi, çarşamba günü açıklanacak. Şubat ayına benzer bir sürprizin yaşanması durumunda politika gündeminde de ilginç gelişmelere şahit olabiliriz.
**Kaynak gösterilmeden kullanılamaz.
