Bugün gerçekleşecek olan kritik TCMB toplantısının ardından Borsa İstanbul da bu faiz artışından etkilenecektir. Peki, TCMB'nin faiz kararı borsayı nasıl etkiler?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bugün gerçekleştireceği haziran ayı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısının ardından faiz kararını açıklayacak.
Bir süredir faiz indirme politikası izledikten sonra son üç toplantıda faizleri yüzde 8,5 seviyesinde bırakan TCMB, bu toplantıda 2021 yılının Mart ayından bu yana ilk kez faiz artışı yapmaya hazırlanıyor.
Yeni kabinede Mehmet Şimşek’in yeniden Hazine ve Maliye Bakanı olarak görev alması ve ABD’de birçok büyük kurumda üst düzey görevler alan First Republic Bank eski eş CEO’su Hafize Gaye Erkan’ın TCMB’nin ilk kadın başkanı olarak kurumun başına getirilmesi ile birlikte yerli ve yabancı kurumlarda ve piyasalarda oluşan “ortodoks ekonomi politikalarına dönüş” beklentisi ise iyice kuvvet kazandı. Bu sebeple bu ayki PPK ve sonrasında açıklanacak olan faiz kararı ile TCMB’nin karar metninde kullanacağı dil hayli kritik olacak.
Kararla ilgili piyasa beklentisine kısaca göz atmak gerekirse; piyasaların TCMB’den 1150 baz puanlık bir faiz artışıyla politika faizini yüzde 20 seviyesine çıkartmasını beklediği görülüyor. Ancak özellikle yabancı finans kuruluşlarından farklı senaryolar ve değerlendirmeler de geliyor. Örneğin ABD’li yatırım bankası JPMorgan'ın geçtiğimiz hafta yayımladığı rapora göre, PPK toplantısında 1650 baz puanlık bir artışla politika faizinin yüzde 25 seviyesine çıkarılması bekleniyor. Morgan Stanley, piyasa beklentilerine paralel şekilde 1150 baz puanlık bir artış öngörürken, Bank of America ve Deutsche Bank faizin yüzde 25’e, Goldman Sachs ise yüzde 40 seviyesine çıkarılmasını bekliyor.
Bu noktada belirtmekte fayda var ki Bakan Şimşek’in ortodoks politikalara kademeli bir dönüşten söz etmesi dolayısıyla ilk faiz artışı kararı yüksek olacak olsa da, tek hamlede yüzde 30 - 40 bandına yükseltilecek bir faizin faydalarının yanında zararları da olacaktır. Bu sebeple daha gerçekçi olan yaklaşımın politika faizinin yüzde 20 - 25 bandına yükseltilmesi olduğu kanısındayım.
Faiz artışı borsayı nasıl etkiler?
Merkez bankası faiz artırdığında, şirketler de ellerinde tuttukları tahviller için daha fazla faiz ödemek zorunda kalacak ve şirketlerin sermaye artırması daha pahalı hale gelecektir. Ayrıca faiz arttıkça şirketlerin ileriye yönelik kar beklentileri de düşme eğilimine girecektir. Bu durumda şirketlerin hisse senedi fiyatlarının da düşmesi beklenebilir. Yeterli sayıda şirket hissesinin bu şekilde düşüş yaşaması durumu ise BIST 100 gibi endekslerde kayıp yaşanmasına yol açabilir.
Dolayısıyla denebilir ki, normal şartlarda faiz ve borsa arasında genellikle ters bir ilişki vardır. Yani, diğer tüm değişkenler sabitken, faiz artırıldığında borsanın düşmesi, azaltıldığında ise yükselmesi beklenir. Buna göre faiz artırıldığında yatırımcıdan beklenen davranış sahip olduğu hisse senedini satarak daha risksiz bir yatırım aracına geçmesidir. Ancak piyasaların çalkantılı olduğu dönemlerde tam tersi durumlar da yaşanabilmektedir. Böyle dönemlerde faiz artışı piyasalarca ekonomik iyileşmeye yönelik adım olarak fiyatlanabilmekte ve bu da borsaya alım getirerek borsayı yükseltebilmektedir.
Ülkemizdeki mevcut duruma bakıldığında da, piyasaların çalkantılı bir dönemden geçtiği birçok kişinin üzerinde hemfikir olacağı bir konudur. Bugün TCMB’den gelecek herhangi bir faiz artışını piyasaların ekonomik iyileşmeye yönelik bir adım olarak algılaması ve toplantı sonrası fiyatlamaları da buna yönelik olarak yapması çok muhtemeldir. Çünkü aslında “ortodoks ekonomi politikalarına dönüş” beklentisinin altında yatan ana istek, TCMB’nin bilimsel politikalarla mevcut durumu iyileştirmeye çalışması ve enflasyonla mücadele etmesidir. Bu sebeple bugün TCMB’nin bir faiz artış döngüsüne başlaması halinde piyasalar bunu olumlu bir hamle olarak algılayabilir ve BIST 100 dünkü satış baskısı ve düşüşün ardından yukarı yönlü harekete başlayabilir.
Faiz kararlarının sektör bazlı etkisini incelemek için "Fed’in faiz artırması borsayı nasıl etkiler?" başlıklı makalemizi de okuyabilirsiniz.
