Pazartesi açıklanan kasım ayı enflasyon verileri tüketici enflasyonunun beklentilerden daha ılımlı geldiğini gösterirken üretici enflasyonu ise beklentilerden sert yükseldi.
Pazartesi günü Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan kasım ayı enflasyon verileri tüketici enflasyonunun beklentilerden daha ılımlı, üretici enflasyonunun ise daha kötü geldiğini işaret etti. Ekim ayında yıllık bazda yüzde 39,39 ve aylık bazda yüzde 1,94 olarak açıklanan ve kasım ayında sırasıyla yüzde 39 ve yüzde 1,7 seviyelerine düşmesi beklenen üretici fiyat endeksi (ÜFE) verisi, kasım ayında yüzde beklentilerden daha kötü gelerek yıllık bazda yüzde 42,25; aylık bazda ise yüzde 2,81 olarak açıklandı.
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) verisinde ise artışın beklentilerden daha ılımlı hale geldiği görüldü. Ekim ayında yüzde 61,36 seviyesinde olan ve kasım ayında yüzde 63 seviyesine çıkması beklenen yıllık TÜFE yüzde 61,98 seviyesine yükselirken; ekim ayında yüzde 3,43 seviyesinde açıklanan ve kasım ayında yüzde 3,90 seviyesine yükselmesi beklenen aylık TÜFE ise yüzde 3,28 seviyesine geriledi. Yıllık çekirdek göstergede ise kasım ayında büyük bir değişiklik gözlenmedi. Ekim ayında yıllık bazda yüzde 69,76 olarak açıklanan çekirdek TÜFE kasım ayında yıllık yüzde 69,89 seviyesine yükselirken ekim ayında yüzde 3,7 olarak açıklanan aylık çekirdek TÜFE ise kasım ayında yüzde 2 seviyesine geriledi.
ENAG ve İTO, TÜİK’ten farklı bir tablo sundu
TÜİK verileri resmi veriler olarak kabul edilse de, bilindiği üzere, Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ülke geneli için; İstanbul Ticaret Odası (İTO) ise İstanbul özelinde aylık ve yıllık bazda kendi enflasyon ölçümlerini açıklıyor.
ENAG verilerine göre ise kasım ayında TÜFE aylık bazda yüzde 5,58, yıllık bazda ise yüzde 129,27 olarak açıklandı. İTO verilerine göre İstanbul’da kasım ayı perakende fiyatlarındaki artış yıllık bazda yüzde 73,89 olurken aylık bazda ise artış 3,79 olarak gerçekleşti.
TCMB’nin hamleleri enflasyonu kontrol altına alabilmek adına yeterli mi?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının salı günü yayımladığı enflasyon değerlendirme raporunda kasım ayı TÜFE rakamlarında doğalgaz faturalarının etkisine dikkat çekerken alternatif göstergelerin ise TÜFE’de görülecek bir yavaşlamaya işaret ettiğini vurguladı. TCMB ayrıca, aralık ayında TÜFE’deki doğalgaz etkisinin azalacağı tahmininde bulundu. TCMB raporuna göre fiyat artış eğilimi gıda ve temel mal gruplarında azalırken, başta enerji olmak üzere diğer ana gruplarda artış gösterdi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz pazartesi günü yaptığı değerlendirmede kasım ayı enflasyon verisinin Orta Vadeli Plan (OVP) ile uyumlu olduğunu belirtirken enflasyondaki düşüşün çekirdek göstergelerde çok daha belirgin olduğunu ifade etmişti. TCMB’nin yaptığı değerlendirme ile Yılmaz’ın değerlendirmesinde çelişen nokta dikkat çekici. Zira TCMB raporunda enflasyonun gıda ve temel mal grupları dışında diğer ana gruplarda artış gösterdiği vurgusu göz önüne alındığında enerji ve temel mal grupları dışarıda bırakılarak hesaplanan çekirdek enflasyonda daha belirgin bir düşüş eğilimi görüldüğüne ilişkin açıklama bir ikirciklik yaratıyor.
Ayrıca belirtmek gerekiyor ki TCMB haziran ayından bu yana gerçekleştirdiği agresif faiz politikalarının etkileri yavaşlayan fiyat artışlarında kendini gösterse de enflasyon halen istenilen düzeyden çok uzakta. Politikaya bu hızda devam edildiği takdirde hedeflenen seviyeye dönülmesi çok uzun süre alacaktır. OVP’de 2023 yılı TÜFE hedefi yüzde 65 seviyesinde; fakat kış gelmesiyle birlikte artacak enerji kullanımı aralık ayı enflasyonunda kritik bir rol oynayacaktır. Buna ek olarak kasım ayı verilerine göre 2014 yılının ocak ayından bu yana en düşük işsizlik rakamlarının görüldüğü bu dönemde istihdam piyasasının gücünün ve TL’deki değer kaybı sebebiyle günbegün artan talebin nasıl kırılacağı gibi konular da TCMB’nin sonraki hamlelerinde merak konusu olacak. Bu noktaları gerçekleştirebilmek adına TCMB’nin kısa vadede çok daha şahin bir duruşla daha agresif sıkılaşma hamleleri göstermesi gerekiyor.
