Borsa İstanbul’da 24-25 Şubat 2025 tarihlerinde uygulanması kararlaştırılan açığa satışta yukarı adım kuralına rağmen aşağı yönlü trend kırılamadı.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Borsa İstanbul’da 21 Şubat 2025 Cuma günü yaşanan sert fiyat hareketlerinin ardından inceleme başlattığını bildirmişti. Bu kapsamda SPK ve Borsa İstanbul A.Ş. tüm kurumların işlemlerini inceleme altına almıştı.
Bu gelişmeyi takip eden süreçte ise pazartesi günkü seansta bir gün süreyle geçerli olmak üzere BIST 50 endeksinde işlem gören paylar için açığa satış işlemlerinde yukarı adım kuralının uygulanmasına karar verildi. Bu karar daha sonra bugünü de kapsayacak şekilde uzatıldı.
Açığa satış nedir?
Açığa satış, bir varlığın fiyatındaki düşüşten kar elde etmenin amaçlandığı bir stratejidir.
Açığa satış işlemi gerçekleştirebilmek için emrin baştan açığa satış emri olarak girilmesi gerekmektedir. Gerçekleşen açığa satış işlemleri ise Günlük Bülten'de pay bazında, her fiyat seviyesinde miktar ve sözleşme adedi belirtilerek ilan edilmektedir.
“Kredili Menkul Kıymet ve Açığa Satış İşlemlerine Konu Olan Menkul Kıymet Listesi” GİP, PÖİP ve YİP hariç tutularak BİAŞ Pay Piyasası pazarlarında işlem gören tüm payları ve BYF’leri kapsayacak şekilde belirlenmiştir. Buna göre, Yıldız Pazar ve Ana Pazar’da işlem gören paylar, buna ek olarak BYF’ler hem kredili alıma hem de açığa satış işlemine konu olabilir.
Varantlarda, sertifikalarda, sahipliğe dayalı kira sertifikalarında, gayrimenkul yatırım fonlarında ve girişim sermayesi yatırım fonlarında kredili alım ve açığa satış işlemi yapılamamaktadır. Gayrimenkul sertifikalarında ise kredili alım yapılabilmekle birlikte açığa satış işlemi yapılamamaktadır.
Yukarı adım kuralı neden uygulanır?
Yukarı adım kuralı ise açığa satışların bir önceki işlemden daha yüksek bir fiyattan yapılmasını gerektiren bir kuraldır. Yukarıda da belirtildiği gibi yatırımcılar, bir menkul kıymet fiyatının düşmesini beklediklerinde açığa satış yaparlar. Bu strateji, yüksek fiyattan satıp düşük fiyattan almayı içerir. Açığa satış piyasa likiditesini ve fiyatlama verimliliğini artırabilirken, bir menkul kıymetin fiyatını düşürmek veya piyasadaki düşüşü hızlandırmak için de kullanılabilir.
Bu kapsamda yukarı adım kuralı, satıcıların halihazırda keskin düşüşte olan bir menkul kıymet fiyatının aşağı yönlü ivmesini hızlandırmasını engellemeyi amaçlar. Açığa satış işlemi açığa satışa konu sermaye piyasası aracının en son gerçekleşen işlem fiyatından daha yüksek bir fiyat üzerinden gerçekleşir. Bu noktada, fiyat mevcut en iyi teklifin üzerinde ise açığa satışa izin verilmektedir.
Tedbirlere rağmen borsada düşüş sürüyor
Borsa İstanbul da dün ve bugün için BIST 50 endeksinde satış baskısını azaltmak için açığa satışta yukarı adım kuralını uygulamıştır. Ancak, BIST endeksleri bu tedbire rağmen düşüş trendi içerisinde kalmayı sürdürmektedir.
Haftanın ikinci işlem gününde saat 14.55 itibarıyla BIST 100 endeksi yüzde 0,82 düşüşle 9.496,38 puan seviyesinden fiyatlanırken, BIST 50 endeksi ise yüzde 0,64 düşüşle 8.436,97 puandan işlem görmektedir.
BIST 100 endeksi son beş günde yüzde 4,23 değer kaybederken BIST 50 endeksindeki kayıp ise son beş günde yüzde 4,14 olmuştur.
